ولېعهد سلمان سره د مرکې
[15.Jun.2021 - 15:17]د سعودي عربستان له شهزاده سلمان سره د شوې مرکې ژباړه
لیک او ژباړه : شفیع الله تاند
کوربه : له یوه پلوه د عقیدې آزادي په قرآن کې ګورم، بل پلو یو حدیث دی چې د مرتد سزا مرګ یادوي او د هغه چا هم، چې آزادي غواړي؛ نو زه کومه خوا لاړ شم؟
ـ زه به هغه خوا ته ځم چې قرآن وایي" په دین کې هیڅ زور نشته، سمه لاره له ناسمې بېله کړل شوې ده" ۲/۲۵۶، الله په قرآن کې وایي ـ
" موږ رسول له څرګندو دلایلو سره ولېږه او کتاب و میزان مو ولېږل دې لپاره چې خلک په انصاف ودرېږي. ۵۷/۲۵
په دې توګه انصاف رامنځته کول د رسولانو او کتاب موخه ګرځي؛ خو د حدیثونو په کتابونو کې هیڅ انصاف لرونکی باب له سره نشته ـ نه په بخاري کې، نه مسلم کې او نه په شپږو واړو کتابونو کې ـ
هغوی خو عبادت د غور لاندې نیسي او دا مرکزي خبرې پرېدي چې په قرآن کې په کثرت سره راغلي دي لکه عقل، انصاف، ایمانداري، علم او معیار، انساني حقونه ـ دا په قرآن کې زیات راغلي دي؛ خو هغه اهمیت نه ورکول کېږي بلکې پرېښول شوي دي ـ
روایات ( په راټولولو) د غټو خلکو د اختیار لاندې وکارول شول تر ډېره همداسې شوي دي چې لوی ـ لوی راوي ظالمان د واکمنو تر منځ رالوی شوي دي په هرحال، د اهلِ حدیثو یوه ډېره لویه تېروتنه ده ـ هغوی فکر کوي چې هر څوک کوم حدیث ردوي چې له قرآن سره ټکر کوي، ګویا د پیفمبر سنت یې رد کړل ـ دا خبره سمه نه ده د حدیثو په دواړو کتابونو (بخاري و مسلم) کې داسې حدیثونه شته چې په ښکاره د قرآن ضد دي.
په دې سربېره اهلِ حدیث او ملاتړي یې، چې د سنت په خوندي کولو کې بریدونه نړوي، زموږ جنګ له هغوی سره نه دی موږ باید پوه شو او راته واضحه کړل شي چې جنګ د نبي علیه السلام ویل شویو مستندو ارشاداتو له مخې نشته بلکې په دې حواله دی چې دوی یې دعوه کړې وه چې مستند دی؛ خو هغه مستند نه دی ځکه چې محمد صلی الله علیه وسلم د قرآن خلاف نه کاوه، لکه پیغمبر مبارک چې ویلي " زه خو د هماغه څه پېروي کوم چې راباندې نازل شوي دي ۷/۲۰۳
لهذا د داسې حدیثونو موندل ناشوني دي د بېلګې په ډول: قرآن د عقیدې د آزادۍ ترویج کوي خو یو حدیث هم شته چې د مرتد سزا قتل په ګوته کوي. او الله دا هم وایي چې" جنت نه ستاسو په غوښتلو او نه اهلِ کتابو په غوښتنه ترلاسه کېږي هر څوک چې غلطي کوي جزا به یې ویني" ۴/۱۲۳ ـ
خو په صحیح مسلم کې یو حدیث دی چې ابي براده روایت کړی دی د دې حدیث له مخې د قیامت په ورځ به مسلمان د یوه یهودي یا عیسوي په قربانولو ژغورل کېږي په ناانصافۍ ولاړ دا حدیث څه ډول د قرآن په انصاف پوره راوځي؟
دا خو یې ما یوه نکته وویله اهلِ حدیثو خو د فرعونیانو اهرامونه په بله کړل ـ
د قرآن اهم مرکزي تعلیمات چې د اسلام روح دی لکه علم، انصاف، له الله سره رښتینولي ـ د حدیثو په شپږو واړو کتابونو کې یو باب هم د عقل کارونې په اړه نشته ـ او نه هم د علم، انصاف،د حواسو کارولو او له الله سره په ایماندارۍ کوم باب شته.
دا له ځانه جوړ کړل شوي وضاحتونه په جزویاتو کې نښتي ایسار کړل شوي دي چې سیاسي شعور تقاضا کوي زه ټول احادیث په یوه کټګورۍ کې نه شم راوستی؛ خو اکثره حدیثونه چې د خلکو په ژبه دي که تاسې له یوه مبلغ ۱۰۰ حدیثونه واورئ؛ نو پوه به شئ چې په هغو کې به ۹۰ هغه وي چې پیغمبر مبارک ته په دروغو منسوب شوي دي او لس مسند کېدی شي ـ
د همدې لپاره زموږ مشوره دا ده چې قرآن رڼا ده او رڼا پخپله ځان ښېي د بل چا محتاجه نه وي.
مېلمه: خو شیخ! تاسې دا ولې وویل چې له سلو یوازې لس مستند دي؟ ځکه چې د هغوی د پرتلنې معیار ناسم دی.
هغوی د حدیث پرتلنه له قرآنه نه کوي،او داسې حدیثونه هم مستند ګڼي چې له قرآن، عقل، آزادۍ او ټولو اصولو سره متضاد وي موږ باید پیل تر ټولو اهمې لارې وکړو که موږ وګورو چې قرآن په یوه معامله بالکل څرګند دی؛ خو حدیث د دې متضاد وي؛ نو موږ به کوم اړخ ته ګرځو؟
د حدیثو سخت دریزو په اند چې هر انسان د قرآن خلاف کوم حدیث ردوي هغه به په سنتو برید کړی وي؛ خو دا غلط فکر دی.
د اهلِ حدیثو په نزد قرآن د یوه نااهم ( دین) ماخذ ګرځېدلی دی، هغوی قرآن ته دومره رجوع نه کوي څومره چې روایاتو ته کوي، قرآن د دوی لپاره تر ټولو لاندې درجې د (دین) ماخذ دی ـ
یوازې په ژبه دعوه کوي چې قرآن یې د دین لومړنی بنیادي ماخذ دی ؛خو موږ باید کره ایماندار واوسو، الله په خبرو کې د دیانتدارۍ حکم کړی دی " له رښتینو سره ودرېږئ"۹/۱۱۹
؛ نو په دیانتدارۍ به خبرې کوو
کله چې مې له خپلو ټولګیوالو او ملګرو سره د احادیثو مطالعه کوله زه په ټوله رښتینولۍ درته وایم چې په قرآن کې مو داسې هیڅ ځای ونه موند لکه په دې آیت کې چې ویل شوي دي " دا قرآن تر ټولو سمې لارې لارښوونه کوي"
بلکې زموږ خیال دا و چې بخاري او مسلم د سمې لارې لارښود دي.
د بخاري په حواله زما ډېر ټکي داسې دي چې سخت اختلاف ورسره لرم د انصاف باب یې راخیستی نه دی ـ آیا تاسې تصورولی شئ چې کړکۍ،دیکوریشن او له اوږو د خاورو پاکولو د طریقو موضوعات خو یې راخیستي دي؛ خو انصاف، له الله سره رښتینولي، عقل، علم او دې ته ورته د نورو قرآني موضوعاتو باب یې نه دی جوړ کړی.
بخاري خو د شیخ علي ابن المدني پایله ده او له (شیخ) سفیان لیکل شوی دی.
او له سفیان الظهري په ترلاسه کېدو چې راوي و د بشام بن عبدالمالک په عدالت کې.
موږ باید د حدیث سند ته د (راویانو له راخیستنې) وړاندې د هغه متن ته وګورو او له حدیث مخکې قرآن ته کتل پکار دي، همدا قرآن یوازینۍ لاره ده چې سمې لارې ته مو بیایي ـ او همدا هغه کتاب دی چې الله پرې د غور و فکر حکم کړی دی؛خو دوی غور و فکر نه کوي.
دوی د قرآن پنځوس آیتونه د یوه داسې حدیث لپاره پرېدي چې هغه حدیث به د اعتراض وړ وي، دوی منکر دي؛ خو دا درک نه لري.
لکه مخکې مې چې وویل،دې اهلِ حدیثو اسلام په بله کړی دی، قرآن یې په لاندې درجې راوستی او بخاري، نواوي او ابن هجار یې لوړ ګڼلي، ته وا هغوی پرښتې وې
په داسې حال کې چې هغوی ډېر کمزوري انسانان وو، تېروتنې، خامۍ او غلطۍ یې درلودې ـ هر څوک چې په موږ د دوی له لارې برید کوي، موږ به پرې د قرآن په مټ برید کوو که هغوی ځانونه نرموي؛ موږ به هم ځانونه نرموو؛ نو مهرباني وکئ، موږ د قرآن پېروانو ته خو یوه موقع هم نه ده راکړ شوې دلته د صحابوو پېروي کوونکي هم شته، د نبي د کور خلکو پیروي کوونکي هم شته؛خو سوچه د قرآن رښتوني پیروان ډېر لږ دي او دوی ته په تاریخ کې یوه موقع هم ورنکړل شوه.چې موږ قرآن او کوم څه چې په دې کې الله فرمایلي دي مخته راوړو او وړاندې یې کړو ـ
د هغوی په نزد د قرآن ځای کوم بل چا نیولی دی او دا کتاب یوازې د هغو په نزد د معمو او نښو کتاب دی هغوی د قرآن غلطې تشرېح کولو په وېره اخته دي خو الله ویلي چې ما آسان کړی دی
" بې شکه چې قرآن مې د یادولو لپاره آسان کړی دی "۵۴/۱۷
" آیا دوی په قرآن تدبر نه کوي؟ یا یې زړونو ته قلفونه پراته دي؟" ۴۷/۲۴
اوس په دې آیت د هغوی دریځ وګورئ " په چا چې غضب وشو او ګمراه شول " د سوره فاتحې اووم آیت وایي چې په چا غضب وشو هغه یهودی دی او څوک چې ګمراه شو هغه عیسوي دی .
دا د الله الفاظ نه دي، د دوی خپل متعصب تاویل دي.
هغه ټول خلک چې د الله د غضب مستحق شوي په قرآن کې ذکر دي هغوی ټول په دې کټګورۍ کې راځي او هغه ټول خلک چې په اړه یې الله په قرآن کې ویلي،ګمراه شوي هغه په بله کټګورۍ کې راځي.
اهلِ حدیثو په قرآن د لوړ و لویې دعوې سربېره د دې درجه راټیټه کړې او ثانوي حیثیت یې ورکړی دی.
ځکه خو ترې کله چې د عقیدې د آزادۍ اړوند ۲/۲۵۶ آیت پوښتې؛ نو د دې خبرې په ټاکلو کې په دوه کې کېږي او راپاریږي چې آیا مسلمان مرتد ووژل شي یا نه ـ چا چې اسلام پریېښی دی.
په داسې حال کې چې الله فرمایلي دي: " په دین کې هیڅ زور زیاتی نشته، سمه لاره یې له ناسمې هغې بېله کړې ښودلې ده "۲/۲۵۶
او دا هم چې الله یې سزا تر آخرته ځنډولې ده ـ د چا د ژوند اخیستنې په اړه قرآني حکم یوازې د قاتل خلاف، د فسادي او ظالم خلاف دی تر کومه ځایه چې د مرتد د سزا اړیکه ده؛ نو دا د قانونپوهانو لخوا شامله کړل شوې ده ځکه واکمنو به غوښتل چې مخالفین یې د ارتداد غوندې لمنځه یووړل شي ـ
په دې توګه یې جاعد ابن درهم وواژه او نور اصلاح خوښي یې هم لکه جاهم ابن سفوان
مېلمه: تاسې د بنوامیه د وخت خبره کوئ؟
کوربه: دواړو ـ په اموي او عباسي وختونو کې د بدعت په نوم خلک ووژل شول لهذا موږ باید د قرآن روح بیرته ژوندی کړو
ولې مسلمان امت په عقل کې تر ټولو کمزوری شوی دی او د انساني حقونو په حواله بې حساس و بې فکره دی ـ
ځکه چې د قرآن د روح په سر او علم و عقل په سر روایات غالب شوي دي دا جمله " آیا تاسې فکر و غور نه کوئ" په قرآن کې د دې جملې" آیا تاسې ایمان نه راوړئ" په پرتله ډېر ځله راغلې ده.
ولې زموږ په ټول تاریخ کې یو کتاب هم د عقل کارولو اړوند نشته؟
په داسې حال کې چې الله فرمایلي دي: قرآن مو اسان کړی دی؛ نو موږ باید د الله خبره ومنو، موږ داسې نه شو ویلی چې " هو،الله اسان کتاب رالیږلی دی، خو موږ دا خبره نه منو ".
داسې ویل حرام بلکې کفر دی.