پښتو متلونه

د :
ـ داهاړلمرته خرنشي ټينګيدى .
ـ داّهنګريوټك دزرګرسل ټكه
ـ داملوكوپه تول خرڅيږي .
ـ داوبوخرواردى په ګوته ښوريږي.
ـ داباسيندنه اوبه غواړې تږى نه يې .
ـ داوبونه كوچ اوباسي .
ـ داوښ دشاوړۍ ده
ـ داهاړليوه دى
ـ داّسمان لاندې يې كوردى په دى پوردى
ـ داڅه ډوول سړى دى
ـ داسې دى چې په ژبه خلك څټي .
ـ داوړۍ نه شړۍ كيږي
ـ داور سوي په اور رغيږي.
ـ داډول اوداوټي.
ـ داغزوپه پولۍ مې شپه وه.
ـ داغزوپه لښتويې وهي .
ـ داحال دى چې دغوايي وال دى.
ـ دارې غوندې دواړوخواوته اچوه.
ـ داوښ په شاسوردى.
ـ دارهټ منګوټي دي.
ـ داجل نه مخكې مري.
ـ داګز دا ميدان.
ـ داملوكوپه تول كې لاړو.
ـ دبازله ځالې بازپاڅيږي.
ـ دباران نه پاڅيددناوي لاندې كښيناست.
ـ دبوسولاندې اوبه مه تيروه .
ـ دبريښناپړق دى .
ـ دبادام په شان مې زړه سورى سورى دى.
ـ دبيزوپرهردى.
ـ دبل په اوږومياشت ګوري.
ـ دبل په اوږويې لاس ايښى دى.
ـ دباران پسې پټي ګرځوي.
ـ دبادپه نيلي سوردى.
ـ دباغوان لاس ګل دى.
ـ دباران تورمخى دى .
ـ دبنوڅښتن په اّرامه نه وي.
ـ دبنوكوروران دى .
ـ دپردي زوى نه خپله كړميزنه او پوواړي لورښه ده.
ـ دپولۍ پړق ته ناست دى .
ـ دپاچاصاحب بازدى په ډيران چورګوړي نيسي.
ـ دپندانې قصه شوه.
ـ دپخلادښمن نه ځان ساته .
ـ دپاچانزديكت اوردى.
ـ دپراچه موټى دى.
ـ دپاسه مسْله راغله په درست جهان خوره راغله .
ـ دانسان مخ دخداي له نوره دى.
ـ دپيشودوژلوشپه ده .
ـ دبلي ونې سوري ته نيالګى نه غټيږي .
ـ دبل سورى پرې شوى .
ـ دبدو به بد مومي .
ـ دبل په غاړه چاړه تيره كوي .
ـ په بل خپل زور معلوموي بل دخپل ظلم وسيله او اله ګر ځوي.
ـ د بنګړ وباردى .
ـ دانااوګره ده په څكلو خلاصه شوه .
ـ دټوكې نه پټاكه شوه.
ـ داخرت سختې خوارۍ دي.
ـ داوسپنې نه غُل پاتېكيږي.
ـ دانځرګل شوې.
ـ داولادبد چاته نه ښكاريږي.
ـ دپادوان پخپله غوا نظروي.
ـ دپاسه ښه رنګين دى دننه يې زړګى خوړين دى.
ـ دپادوان ګټه په �.. تنكيوكوټو كې ده .
ـ داو ښ تالو دى.
ـ داوښ پل يې جوړكړ.
ـ دبې صبره دې بيخ ووځې وايي ماته يې په لمن كښې واچوه..
ـ دتورې شپې غل دى.
ـ دټيپروپه تول يې وركړه.
ـ دجوړ و نايى دى.
ـ دجمعې مړى شو.
ـ دجولامنډه دموږي پورې وي.
ـ دجومات تنبه ده .
ـ دجوارۍ موټى دى.
ـ دجب نه اوبا سه پيسې ورباندې وخوره پتاسې
ـ دخيرپه غونډۍ ناست دى
ـ دخنداپسې ژړاشته .
ـ د خپلې كوټې واورې په بل اچوي.
ـ د خرې دومره شيدې دي چې د خپل كوټي يې كيږي
ـ د خوشحالۍ ياران ډير وي.
ـ د خيرات خوا كې ډۍ كوي.
ـ د خارې مړز دى.
ـ د خپلو سره جنګ دښيښې درز دى.
ـ د خوارې كونډې زويه خپلي روټي ژويه.
ـ دا حوض څوكاسې دى.
ـ د خوارۍ ژرنده ساتي د كبره يې مزد نه اخلي.
ـ د خره په تندي كې محراب نه وي.
ـ د خره مينه لغته ده .
ـ د خير نه مې دې توبه سپي دې كورې كه.
ـ د خوږې ګوتې نه نيول كوي.
ـ د خولې نه يې اور پورته كيږي.
ـ د خوږ لاس غوندې يې د زړه پورې نيولى دى.
ـ ډير پرې قدرمن او ګران دى.
ـ د جولا د ننګورتيز شو.
ـ دخرې څټه وركه شه دښځې ګټه وركه شه .
ـ خپل لونه لورمه پټوه .
ـ دخوار ملا په اذان څوك كلمه نه وائي .
ـدڅادر نه پښې مه اوباسه .
ـ دڅپلۍ ګردته يې هم نه شې رسيدى .
ـ دچراغ لاندې تياره وي .
ـ دچرګې دنيولودى .
ـ دچرګ دمالګې دڅټلوسره څه دي .
ـ دچادسترګو نه خلى نه اوباسي.
ـ دچل ياري سرته نه رسيږي.
ـ ددوزخ خپسه پرې ناسته ده .
ـ ددله سپيه چې غاپې نه بوڅ خوكښينه .
ـ ددرواغو مزل لنډوي .
ـ ددرمند څخه يې ناپاكي زياته ده .
ـ ددووه به كوروي ددريم ګړي به مخ توروي .
ـ دډير وامساء ديوګيډى.
ـ ددادپورې يې پريږده .
ـ دډير وخويندووروردى په دنګه ولويْې كونه وشليده.
ـ دځوانۍ يوه نيشه وي هسې نه چې هميشه وي .
ـ دځنګل اوردى زياتيږي اوكميږي نه .
ـ داخوله كه زماواى مابه پرې �. خواړه.
ـ ددوه پښوسړىدى.
ـ ددښمن په خوږومه تير وځه .
ـ دزاخيلوسپۍترې جوړه شوه .
ـ دزمري زړه لري.
ـ دړندوپه بازاركه راغلې په يوه سترګه ته هم لاس كيږده .
ـ دشولوځرى دى.
ـ دړندودلاس امساٌده.
ـ دړندوسترګواوښكه ده .
ـ دزمري وروردى.
ـ دزمري په خوله كې هم خيرغواړه.
ـ دزورورمخې ته مه ځه او داّس شاته مه ځه
ـ دزوم خټه دخسردكاله وي.
ـ دزوراّوراوبه په پيچومي خيږ ي.
ـ ددرواغوګوډى دى .
ـ دسپي دغپ پسې مه ځه .
ـ ديوسړي مارپه ګيډه تيرشوخفه واوويل يې چې دايې لارشوه .
دسترګواغزى دى .ـ
ـ ددوبي كورداخترپه ورځ معلوميږي.
ـ دزروقدرپه زرګروي.
ـ دسروپيزوانه ګړنګوزوړكړې.
ـ دسلوغويانوخاونديولنډي ته ودريږي.
ـ دښمني دسرې اوردى نه مړكيږي.
ـ دشرم تيزدكونې په سروي .
ـ دشګونه پړي نه غښتل كيږي.
ـ دسپې مرګ په ګيدړاختردى .
ـ دسلوكالوموړپه سلوكالوكې نه خواريږي.
ـ درستم نوم درستم نه ښه دى.
ـ دښارنه زه راغلم دنرخ خبرې ته كوې.
ـ دسلوكالووږي په سلوكالوكې هم نه مړيږي.
ـ دسوال دژوندنه مرګ ښه دى.
ـ دسيندنه مړي چاګټلي .
ـ دسلوقصابانوونډۍ ده ..
ـ دسلوبللوځاى كيږي خوديونابللي نه. .
ـ دسيوري ونه خورمانه نيسي.
ـ دسختۍ نه څوك نه مري.
ـ دسروګلوبدمه وايه.
ـ دسوال په اوبوژرنده نه ګرځي.
ـ دسورنا چي يوپف دى.
ـ دسپي سترګې يې دي.
ـ دشكاڼه غل دي نه خس دي نه سره.
ـ دشعرمعنې دشاعرپه خيټه كې ده.
ـ دشړۍ لنګ يې وهلى دى. .
ـ دسپيورمه نه وي.
ـ دسره غمي په شان دى .
ـ دشنه اّسمان ږلۍ ده.
ـ دسرويښتان يې په كې سپين شول.
ـ دنغري په غاړه جنت غواړي.
ـ دللون كونه حساب نه ده.
ـ دشولويې پريښودل او دپروړويې راونيول.
ـ دسترخوان ته يې مه ګوره اوچولې ته يې ګوره.
ـ دشادكتلوپه ځاي مخكې ګوره.
ـ دشپې هرسړى ډاريږي څوك حال وايي اوڅوك يې نه وايې .
ـ درنګ ته مالګه مه وړه.
ـ دپسرلي باران دى.
ـ دقارون دنياده.
ـ دادپټي سردى پټى وروسته سوروردى .
ـ دشيطان په خره سوردى.
ـ دسپي مرګ ترې ښه دى.
ـ دچاغران دچابګيل مړزشو.
ـ دپيښې نه تيښته نشته .
ـ دپنځه جريبه ځمكې نه يو مريد ښه دى. .
ـ درنګريزخم دى .
ـ درب سر وهي عرب يې په سروهي .
ـ دحريص كاسه چپه وي خوله ئي سپيره وي .
ـ دټيكۍ سرشو.
ـ دژبې پر هرنه جوړيږي .
ـ دغوادپښو وتى دى .
ـ دغوړيو زور دقرتو نه او باسي .
ـ دغوړلستوڼي ياردى .
ـ د ښونه ښه پيداكيږي دبدونه بد.
ـ دټنګې بيزو نه وه دروپۍ ځنځير يې وتښتاوه .
ـ دبدونه هم لرې هم غلى .
ـ دسپي خوى يې دى .
ـ دسپي سريې ترې جوړكړ .
ـ دسلوشاباسونه يوه روپۍ ښه ده .
ـ دغلې بلانه ويره په كارده
ـ دسپي په كودي كې يې وركړه
ـ دډبګرۍ اجړادى.
ـ دغم ټغريې غوړولې دى
ـ دبې اتفاقه خلكوجمع كول دچنډخانوتول دى
ـ دخپل خره تيزپيژنم
ـ دغره هوسۍ دغره تازيان نيسي .
ـ دغله لاس چې كوركې ولګيدبركت يې والوت ،
ـ دشيعه په ليمڅي چې كښيناستې وړۍ ترې باسه .
ـ دغله په ږيره خس وي
ـ دغله مورپه غلاژاړي
ـ دغريب سړي دخيرات په ورځ غواوركه وي
ـ دشملې ګل دى
ـ دڅاڅكونه سيلاب جوړيږي
ـ دغنموله رويه ځوز هم اوبه كيږي
ـ دچړمړى دى
ـ دټانټوكټ دى
ـ دفيل غوږ كې ويده دي
ـ دقربانۍ ګډورى دى.
ـ دخوړهره تيږه من نده.
ـ دصبر ميوه خوږه ده.
ـ زغم ښه شى دى خداى(ج) پرې انسان ته اجر وركوي.
ـ دطالبانو غويىشو.
ـ دكانګړې په ټس كې لاړې بټګرامه.
ـ دقربان نه دې معلوميږي چې چرسي يې.
ـ دكوربه په پسه زړه كيده دميلمه په هډوكي نه كيده.
ـ دكبر كاسه نسكوره ده..
ـ دكور ګټه دډهلي ګټه ده.
ـ دكور په كار دكور ميرمن ښه پوهيږي..
ـ دكر واړې چج دى اواز يې شته دانې يې نشته

ـ دتورې پرهار به جوړ شي د ژبې پرهار نه جوړېږي .
ـ دوست به دې وژړوي دښمن به دې وخندوي
ـ د سوال پۀ اوبو ژرنده نه چلېږي .
ـ د هرې ونې مه خوره د يوې به دې ګنډېر شي .
ـ د کبر کاسه نسکوره ده .
ـ د خوار به پۀ حلوا کې غاښ وتلی وي .
ـ د لندو خټو لږې اوبۀ دارو وي .
ـ د کور کلي سپی ، د بهر سړی .
ـ د پردي کلي ناوې ښايسته وي .
ـ د خرۀ لغته ،ملنډه وي .
ـ دروغ د ايمان زيان دي .
ـ د زمري غار بې هډوکو نۀ وي .
ـ د عقل وږی نسته د دنيا موړ .
ـ د نوي منګي اوبۀ خوږې وي .
ـ دوه غوايي چې ښکر پۀ ښکر شي زيان يې د بوټو کاڼو وي .
ـ دوه غوايي چې ښکر پۀ ښکر شي ،زور يې د وښو پرخوا وي .
ـ درياب پۀلوټه نه خړېږي .
ـ دښمن هغه دی چې اول يې ( هو!) او بيا يي (يه) وي .
ـ د درواغو مزل لنډ وي .
ـ د غنمو لپاره پۀ زوزو هم اوبۀ لګېږي .
ـ د صبر مېوه خوږه وي .
ـ د ډوډۍ پر قدر وږي پوهېږي .
ـ دوست هغه دی چې پۀ سخته کې دې پۀ ښه راشي .
ـ د لاس ګوتې پۀ يوه اندازه نۀ دي .
ـ د شپې پای سپېدې راختل دي .
ـ د کور جارو ، دبل دارو .
ـ د خرۀ مړينه د سپي اختر وي .
ـ دوستي پۀ ليرې والي کې ښه وي .
ـ دګور شپه پۀ کور نه کېږي .
ـ د ناليده چې لور وشوه پۀ ښکلولو يي مړه کړه
ـ د نر زوی ژړا پۀ ځانګو کې مالومه وي .
ـ د اوښانو خاوندان دروازې لوړې ساتي .
ـ د زړۀ زړۀ ته لار وي .
ـ د ډالۀ ږغ ليرې ښۀ ځي .
ـ د غلۀ پۀ غرۀ کې هم ځای نۀ وي .
ـ د مور پۀ نس کې چا نۀ دي زده کړي .
ـ د بل پر ايمان سړی جنت ته نۀ ځي .
ـ دنيا پۀ امېد خوړه کېږي .
ـ د بې عقله علاج نسته
ـ د پلالې اور تر درمندۀ ځي
ـ د سيال خواړۀ پور دي يا پېغور .
ـ د بې غيرته به دکور مېلمه واکمن وي .
ـ د ښځې سل کمڅۍ دي ، سل سره بدۍ دي .
ـ د سپو کور پر کور بدي وي خوار غريب ته يو وي .
ـ دنن کار سبا ته مه پرېږده .
ـ د بل پۀ لاس مار هم مه وژنه .
ـ د آرمان واتۀ د آسمان خاتۀ دي
ـ دزورور اوبۀ پر پېچومي خېژي .
ـ د زورور مې څټ هم خوښ دی ، د کمزوري مخ هم نه !
ـ د لاس تڼاکې مرغلرې دي .
ـ د غزني زيارتونه تر خپلو پردو ته ښۀ رسېږي .

ډ:
ـ ډبره تسي ځای ته ښه ځي
ـ ډبره چې چېرې پرته وي هورې درنه وي .
ـ ډېر سفر وکړه چې خاموالی دې پوخ شي .
ړ :
ـ ړوند له خدايه څۀ غواړي ، دوه سترګې !
ـ ړنده سترګه څۀ ويښه څۀ ويده !؟
ر:
ـ راست اوسه پۀ لويه لار کې ملاست اوسه .
ـ رڼا سترګې پټوي !
ز:
ـ زۀ درنه پزه پرې کوم ، تۀ رانه پېزوان غواړې !؟
ـ زۀ دې کښت نه کړم تۀ پټي راګڼې .
ـ زۀ دې پېرۍ نه منم ، تۀ راته مريدان نيسې .
ـ زړه ښځه پۀ تګ مالومه وي
س:
ـ سپين ويل ترخۀ وي .
ـ سور سپی هم د لېوۀ ورور دی .
ـ سړی دې سړي تالۍ ته نه تندي ته ګوري .
ـ سترګې له سترګو شرمېږي .
ښ :
ـ ښځه د کور ډېوه ده .
ـ ښۀ خوی به دې سلطان کړي بد خوی به دې پۀ ځان پورې حيران کړي
ـ ښځې چا مرکو ته نۀ دي بيولې .
ـ ښه ورځ پۀ منډه نه پۀ ټنډه ده .
ـ ښځه د ځان پۀ خوښه که د جهان ؟
ـ صحبت بې تاثيره نۀ وي
غ :
ـ غوښتل توانېدل دي .
ـ غوا توره شيدې يي سپپنې .
ـ غر پر غرۀ نه ورځي انسان پر انسان ورځي
ـ غرضي پر خټه اور لګوي . ـ
غوټه چې پۀ لاس خلاصېږي خلې ته يي څۀ حاجت دی .
ـ غوښه چې دې د پيشو پۀ خله ورکړه ، نو يي ساتې له چا ؟
ـ غم به يي د بډبېرې زبېر کوي چې مېلمنو ته يي لار ښووله .
ک :
ـ که تا ويل چې زۀ يم او ما ويل چې زۀ يم ، نه به تۀ يې نه به زۀ يم ،اوکه تا ويل چې تۀ يې او ما ويل چې تۀ يې ،هم به زۀ يم هم به تۀ يې !
ـ که روپۍ وړه ده خو پۀ تول پوره ده .
ـ کلی پر نامۀ لري يو خوی تر نورور ښۀ لري .
ـ کلی پۀ لېوني پورې خاندي لېونی پۀ کلي پورې .
ـ که ولي نه يم خالي هم نه يم .
ـ کله کله د سړي پۀ بې خيرۍ کې هم خير وي .
ـ که برج نه سو کدانه خو به سي .
ـ کوم کار چې پۀ صلاح وي ورکه يي بلا وي .
ـ کوتره له کوترې سره او باز له بازه سره .
ـ که نن پر ما سبا پر تا !
ـ که غواړې چې رسوا نه شې ، له ټولنې سره همرنګه شه .
ـ که غل نه تښتي ، مل دې وتښتي .
ـ که ګور ګران دی ، خو د مړي ناکام دی .
ـ کارغۀ د زرکې تګ کاوۀ خپل يې هېر شو .
ـ کږه خلۀ پۀ سوک سمېږي .
ـ که غر لوړ دی پر سر لار لري .
ـ که شپه تيارۀ ده خو مڼې پۀ شمار دي .
ـ کله ،کله له ړاندۀ هم لکړه لوېږي .
ـ که جنګ نه کوې لکۍ خو ببره نيسه .
ـ کوږ بار تر منزله نه رسېږي .
ـ کُلاله وکړه ،خپله سياله وکړه !
ګ :
ـ ګُل بې خاره نۀ وي .
ـ ګيله له خپله کېږي .
ل :
ـ له غرونو لوېدلي به پورته شي ،خو له زړونو لوېدلي به پورته نۀ شي !
ـ له کلي ووځه خو له نرخه مه وځه .
ـ له قامه سره خوره ، له قامه سره مره .
ـ لمر پۀ دوو ګوتو نه پټېږي .
ـ له بارانه تښتېدم ،تر ناوې لاندې مې شپه سوه
ـ لوی مې کړې لويي مه راکوې .
ـ له مړو آواز نه راپورته کېږي .
ـ له پخلا شوي دښمنه ځان ساته .
ـ لال پۀ ايرو کې نه پټېږي .
ـ له لوږې مړ شه خو د سوال دارو مه خوره .
ـ له آزاره چا بازار نه دی موندلی !
ـ له يوۀ لاسه ټک نه خېژي .
ـ له وچو سره لاندۀ هم سوځي .
م :
ـ مېړۀ مړ کړه ، خو مېړانه يي مه وژنه !
ـ مېړونه غرونه دي ،ښځې يي اړمونه دي .
ـ مرغان هم هغه سره ګرځي چې بڼې يي سره لګېږي .
ـ مرغۍ پۀ خپلو بڼو ښه ښکارېږي .
ـ مينه ړنده ده .
ـ مېلمه د خدای دوست وي .
ـ مړی چې خدای شرموي ، پر تخته يي معامله ګډه وډه شي .
ـ مار خوړلی له تور پړي هم وېرېږي .
ـ مار ته پۀ لستوڼي کې ځای مه ورکوه .
ـ مه وکړې هغه منډه چې مې کونه شي بربنډه !
ن :
ـ نوې ناوې ته هرڅوک ببوزی وهي .
ـ نړۍ ليدونکي ډېر درواغ وايي .
و :
ـ ورېندارې پۀ لېورو ساتلې وي .
ـ وينه پۀ وينه نه مينځل کېږي .
ـ وينه آزارېږي ، بېزارېږي نه .
ـ وروستۍ ورځ نامرده وي .
ـ وړۀ دې پۀ وړۀ منت دې پۀ څۀ ؟
ـ وزه پۀ خپلو ښکرو نه درنېږي .
ـ ورور که د ورور له کوره خپه وځي ، خو پۀ هدېره کې ورسره يو ځای د پلار پر قبر شناختې دروي .
ه :
ـ همسايه غل مه نيسه .
ـ هرګرد شی غوز نۀ وي .
ـ هر کاره سړی هيڅ کاره دی .
ـ هيڅوک هم نه وايي چې زما د غړکې خوند بد دی .
ـ هغه څراغ چې دکور لپاره روا دی ، د جومات لپاره ناروا دی.
ی :
ـ یو بام دوه هواوې !
ـ يو پۀ خدای ، او بل پۀ خبرو کې ، د هرچاحق وي !

(سرچېنه او راټولونه : انځور ویبپاڼه. انځور ډاټ کام)

بېرته شاته