سهيلا لکه سهېل06.03.14
پوهاند دوکتورم.ا. زيار
اکسفورډ، ۱۸ فېبروري ۲۰۱۴
سهيلا لکه سهېل
د شعروادب پر هسک يوه تلځلانده ستوريانۍ
06.03.2014ستا دښايست گلونه ډېر دي
ځولۍ مې تنگه، زه به کوم کوم ټولومه
تر دغې زړه راکښونې ټپې راته نور داسې ښايسته ښکلي گلوييونه پرلاس رانغلل چې په گلباران يې د اغلې خوږ غاړې سهيلاجانې نمانځغونډه نوره هم پسې رنگينه او گلورينه کړای شم.
سهيلا په رښتينه مانا، لکه د سهېل ستوری زموږ د ادب و فرهنگ پر اسمان لومړی ځل هماغه مهال پر ځلېدو راغلې وه چې تورتم روڼو پلوشو يې لا د ډېرو دودپالو سترگې برېښولې او برنديې ورکتلای نه شول.
هغه داسې شپې ورځې وې چې ښځينه ښکلااو سا ندې سندرې لاد کورکهاله د لوړو دېوالونو دننه غرېونيولې او زنداني وې او رابهر يې ليدا اورېدا يو پدل، يوه تابو گڼل کېده.
دېرش- دودېرش کاله پخوا اغلې سهيلاچې لومړۍ پلا له ښکلې پښتنې څېرې سره د هېواد پر کچ د لو
مړي لروينون (تلويز يون) پر پرده راوځلېده، ډېرې ځانساتې همزولې يې سيالۍ ته راوننگېدلې.
يوخدای پوهېده چې هغه شپې ورځې د تگ راتگ په بهيرکې پخپله پردې باندې څه تېرېدل، او ترشا يې روښانده کورنۍ تر کوم بر يده د خپلو پردو د ستغو سپورو، تورونواو پېغورونو نښه او موخه گرځېدلې وه؟
دا لا د ژورنالېزم پو هنځي زده کړياله وه چې د خپلې روښا ندې کورنۍ اواستادانو په هڅونه يې د خپلې څانگپوهيزې راتلو نکې د رغاونې لپا ره دغې وينيزې-اوريزې رسنۍ ته مخه وکړه. له ازماينې بر يالۍ را ووته، خو له يوه لنډ انانسري کړاو(مشق) سره د ويا ندۍ او وړاندېينې(پرېزنتېشن ) جوگه شوه.
هغه لنډمهالي کړاو ته تر هرڅه له مخه په دې پلمه اړېستل شوې وه چې گوندې پښتو يې گړدودي رنگ لري. په نورو ټکو،د نورو پر خلاف يې پښتو له پارسي اغېزه لرې پاتې ده، دبېلگې په توگه: پلان ، پروژه... او ان سوچه پښتو(مرستيال) بې له کلستر (ابتدأ پرساکن) څخه وايي.
داځکه چې دې د خپل خواخوږي پلار د پوځي دندې له بر برکته په يوه پښتني چاپېريال(کندهار)کې نړۍ ته سترگې غړولې، لومړنۍ زده کړې يې هم په گردېز او خوست کې په خپله مورنۍ-پلرنۍ پښتو بشپړې کړې اوهله يې بيا منځنۍ او لوړې په ((دوه ژبې)) پلازمېنه کې په پارسي ژبه سرته رسولې دي.
داسمه ده، چې گړنۍ پښتو يې د کوردننه او بهر زيا تره کرلاڼۍ پاتې شوې، خو د ليک لوست دايې د هېواد سراسري دوده پښتو پاتې شوې، او راروسته يې هم زموږ د((يوې-کره ليکنۍ پښتو)) او ((نوي ازاد پښتو شعر)) غورځنگ په سيوري کې پر لپسې کره کړې چې دهمدې له زېږون سره سم يې پيلامه رانښلول شوې ده.
په دې توگه يې دغه دويمه ژبه هله راخپله کړې چې د ((پښتوپلار)) په خبره ، په هغه خوم کې لا نه وه غوپه شوې!
له نورو ډېرو پخوانو او هممهالو وياندانو او د ېکلېماتورانو سره د اغلې سهيلايو غوره توپير دادی چې پخپله يې هم د يوې ليکوالې او شاعرې په توگه په پنځونه او تيارونه کې برخه اخېستې ده.
له څانگپوهې(مسلک) او بيا ژبې، ادب وفرهنگ سره يې د بې کچې مينې او لېوالتيا څرگندو يي داچې يوخوا يې په جلاوطنۍ کې په ادبي-فر هنگي بنډار ونو کې کار نده برخه اخېستې او بلخوا يې د هېواد له ملي تلويز ون سره د همکارۍ له لارې په کوډگر اواز کې خپلو جنگ و جهل ځپلو پرگنوته د سولې او پتمن انساني ژوندوژواک پيغام رسولی، او ورسره ورسره بيا داچې د تنکي پښت په رسنيزه روزنه کې يې هم يوه په زړه پورې ونډه ترسره کړې ده.
د خوږغږې وياندې، رسنوالی، ليکوالې او شاعرې اغلې سهيلا اصغري(نظيمي) د لا ډېرو ځلاوو او بر برېښناوو په هيله!
ستاسې د ټولو منندوی زيار