د اڼډوخر او ریشخندی کور
یو کلی وه په د کلی یو کور وه په دی کورکی (۹) ورونه سره وسیدیل هر وخت به د دغو ورونو خپل منزکی له یوبل سره جګړی ول
کله به چی د دوی جګړی سره شوروع شوی د ګاوڼډیانو په ماشومانو او ځوانانو باندی به له ډیره خوشحالی څخه اختر جوړ شو هرچا به
هری خواته مڼډی وهلی خپل او پردی به نه وو معلوم غوغا به ګډه وه د دوی جګړی به چی سره ونښلی دلی د ګاوڼډیانو ماشومان اوځوانان
به څوک به په دیوال ورواوښتل اوڅوک به په دروازه ورغلل اوڅوک به په بام ورواوښتل دوی به یی سره خلاسول او خپله ساتیری به یی په
جوړه وله خندا مسخری به یی ورباندی کولی شور ماشوربه جوړ وه هرچا به هرڅه کول معلوم به نه وه چی څوک خپل دی څوک پردی ؛ یو ورځ دهړاو ډوړ او شور ماشور کی یو ښه پوهه سپین ږیری سړی هم رانه نواته خو سړی چی داحال ولید څوک خاندی څوک ژاړی څوک
حیران ولاړدی هیڅ څه نه څی کولی حیران حیران یوه خوا بله خواګوری نو سپین ږیری هم په خپله ډیر حیران شو د شور ماشور او خلکو ته
خو د سپین ږیری هم یوه خوا بله خوا وکتل ګوری چی په یوه کونج کی یوه بوډی ښځه او بوډا سړی هم ناست دی دوی هم حیران حیران ګوری
ډیر خپه او ژړونکی معلومیږی هیڅ څه نه وایی په چوفه خوله ناست دی خو اخیر دا سپین ږیری سړی هم د دوی خواته ورغی او ورته یی وویل وخلکو تاسو خو پوهیږی زاړه خلک یاست داڅه حال ده تاسوولی څه نه وایی ټول خلک له تاسو پوری خاندی دا څه حال مو جوړ کړی لیږ شرم وکړی تاسو خو لیږ څه وه وایی چوپه خوله ناست یاست هیڅ څه نه کوی ولی ؟ نو بوډی خځی او بوډا سړی یو ښه غټ هوسیلی وښکه او ورته یی وویل ویش وروره مونږ دومره ژړلی دی اودومره نصیحت او وصیحت مو کړی چی اوس په سترګو کی مو وښکی وچی سوی دی زمونګ خبره څوک اوری؛ دا متل خو به دی اوریدلی وی (چی وایی ځویه له ما لویه) دا بد بخته کله زمونږ خبره اوری مونږ ته خو دوی د پلار او مور په سترګو هم نه ګوری نو سړی ورڅخه وپښتل چی دا ستاسو ځامن دی ؟ نو بوډی خځی او بوډا سړی ورته وویل وه دا بد بخته زمونږ اولادونه دی سړی بیا پښتنه وکړه چی دا ولی او په څه یی جګړی دی ؟ نودوی بیرته په ځواب کی ورته وویل و وروره حرامی ګټی خو به هم دغه سی بدی او بی برکته اغیزی لری ؟ سړی بیا پښتنه وکړه چی زه سم پوهه نه شوم؟ نو دوی ورته وویل مونږ ته سم غوګ شه چی دا ولی او په څه یی جګړی دی ؟ سړی ورته وویل خه سمه ده تاسو کیسه وکړی دا څه بلا ویلی دی دوی وویل مونږ ( ۹) ځامن لرو او دا اوس جګړی د دوی په خپل منځ کی دی او دا نور خلک زمونږ ګاوڼډیان دی چی څوک غواړی دوی سره خلاس کړی او څوک یی خپل منځ کی جګړی ته توده وی او نور یی هم سره تشویقه وی که مونږه ورته وه وایو چی دا ډیرغلت اوبد کارده خپل منځ کی جنګونه مه کوی دا څه حال مو جوړ کړی ده بس کړی خلک درپوری خاندی شرم وکړ د دوی ځواب دا ده چی تاسو خو یی نه راګټی مونږه یی په خپله راګټو او تاسو یی په موپته باندی خوری دا دوی ځواب ده مونږ ته او بل په دوی باندی د الله پاک یو څو نور عذابونه را نازل شوی دی اول > هغه داسی دی چی دوی په خپل منځ کی ډیر بی اتفاقه او کینه کښ خلک دی هر څوک یی خپل ځانته ډنګه وی خپل منځ کی مشوره اتحاد او اتفاق نلری دوم > دا چی دوی یو بل باندی عتبار نه لری هر وخت یو بل باندی بی ځایه شکونه کوی
دریم > دا چی دوی حرامه او ناروا ګټه کوی لکه قرز کول صوال او ګدایی کول
څلرم > دا چی دوی نور ډیر بد عملونه لری لکه خپل منځ کی او مونږ ته دروغ وایی او ډیر ډوکه باځ خلک دی نفس کشه او بخیل هم دی او ډیر بیل ماځه خلک دی هر وخت دوی د خپل ځان او ګټو په غم کی دی د خپل ګټو لپاره د هی چاپروا نلری د خپل ځان دساتنواوګټوته دوی ډیر ښه وښیاردی له دغی وجی څخه د دوی جګړی دی او دا جګړی د دوی په حرامو او د خیر او خیرات دقرض په پیسو باندی ده او مونږ ته دومره څه راوړی چی نه رغیږو او نه مړه کیږو نو که یو کور یا یو نفر داسی بد او غلت عملونه ولری هغه خلک د خپل وطن او کور اویا د خپل اولادو او مور پلار څه پروا لری نو اوس زمونږ کور او ژوند د دغو بیغیرتو له لاسه په شرمونو وشرمی ده خدا د دوی غرق تبا تبا کړی دا ډیر بد او شرمیدلی خلک دی نوچی دوی داسی کارونه کوی له ګاوڼډیانواونورو خلکو څخه به څه ګیله کوو
ا یو متل د چی وایی ( خپل کور وساته له ګاوڼډی څخه ګیله مه کوه او دا پردی ماشومان اوځوانان خو له خدایه دغه څی ساتیری غواړی
او پردی خلک د چا د عزت او ناموس اود شرم څه پروا لی او دا یو بل متل ده چی وایی ( وای د وچو له زوره لامده هم سوځی
نو د دوی له دغو بدو عملونو او کړو نو څخه زمونږ د عومر ټولی خواری او ښیګڼی هر څه مو لاړ برباد برباد شول او بل دا خبره خو به دی اوریدلی وی چی وای
وای د خځی میړه نر ده او د نر میړه قرض والا ده ) دا خبره می ځکه وکړه چی دوی د ټول کلی قرض داری د د دوی سترګی اوس ټولو خلکو ته مړی شوی دی دوی هیڅ غیرت او عزت نه لری پاک خدای دی د دوی چاره وکړی زمونږ وسه خو په دوی نره سیږی نور به څه و وایو
دا وه زمونږ کیسه
اسپ انسانه ډیر د وزورولم ؟!
وای یو اسپ ؤ د د خيل د ځان ساتنی لپاره
یوه پټی درلو ده او په د پټی کی به یئ
شوتله کرله او له هم دغی شوتلی ځخه به یی
د اینده یا د زمی د نورو وختونو لپاره به یی
بیده هم ورڅخه جوړه وله خپل ځان به یئ
په چلا ؤه او په همدغی شوتلی به یی
خپله ګوزاره کوله ښه وخت به یی
په تیراوه ! خو د اسپ قسمت خراب شو
د ده په د غه تنکی او شنه پسل باندی
یوه غرڅه اموخته شوه او دا شین پسل
به یی ټول وخوړ اسپ به یی په ولګی
باندی پری ښوا ده اسپ بی چاره ډیری
مڼډی راتری ورپسی وکړی ولی غرڅه
ډیره چالاکه تیزه ؤه نی شوی ګیرکولی
خو یوه ورځ د ټولو حیواناتو جلسه ؤه
هر یوه به یئ خپله ستونزه مشکیل ویلی
خو چی اسپ ته نوبت راغی اسپ ورته
وویل څی وخلکو دغلته یوه غرڅه ده
زه چی کله شوتله وکرم دا راشی ټوله
راڅخه وخری ما ډیری مڼډی وکړی
هر چاته می وویل او تاسوته می هم
سو واری وویل دا شیکایت می وکړ
خو څوک می غږ نه اوری زه اوس
څه وکړم که ماته لاره راوښی یئ ؟
خو حیواناتو ورته وویل څی مونږه
به فکر ورباندی وکړو ته سبر وکړه
خو بیلا خیره نه شو اسپ انسان ته
راغی او دا ټوله کیسه یئ ورته وکړه
څی د غه سی یوه غرڅه ده د دۍ
له لاسه می بیخی ډیر بد حال ده
او که ته راسره کومک وکړی یا لاره
راوښی څه وکړم میهربانی به دۍ وۍ
خو انسان ورته وویل څی هی هی
ولی و اسپه ته مخ کی ولی نه راتلی
خو بیا د هم ښه وکړل اوس راغلی
زه به د غرسی سره ګورم څنګه یئ
درته ورک که کړم ته لږ سبر وکړه
خو بلا خیره انسان اسپ ته وویل څی
اسپه زه به اول یو کار درباندی وکړم
څی په تا باندی به زین کی ګدم قیزه به
در واچوم او بیا به غرڅی په سی ګرځو
اسپ ورته وویل څی څمه د باداره؟ !؟
څنګه چی ستا خوښه وی همغه به کوه
خو کله به انسان اسپ ته ویل چی راځه
نن زرنده راوړه نن لرګی راوړه نن
خیر او خیرات ته ځو دا ده او هغه ده
بانی به یی ورته کولی خو اسپ بی چاره
یۍ بیخی زیات پاعذاب کړ او زوراوه به یئ
خو اسپ انسان ته وویل څی وه انسانه ا د
غرڅی خبره څنګه شوه انسان به هر
وخت بانی ورته کولی په یوه او په
بله به یی غولا ؤه خپل کارونه به یی
په کول خو بیلا خیره اسپ په د پوهه
شو چی دا وړی نه شړی کیږی فکر نه کوم
چی انسان ماسره کومک وکړی خو اسپ
هم له ځان سره وویل څی زه خو غرڅی
دومره نه وم زورولی یا پاعذاب کړی وم
جور اځار یی نه ؤ راکړی له که څی
انسان وزوولم او زوره ویمی
خو بعد له هم دغی ورځی څخه انسان
چی په اسپ باندی کارونه شروع کړل
تر نه نئه پوری اسپ ته یئ زین او قیزه
ور واچوله کته او پورته یی زغله وی
ذبیح لله شریفي