پوهاند صدیق الله
[14.Jan.2022 - 20:54]
ارواښاد علامه پوهاند صدیق الله رشتین بابا:
الحاج فضل الله رشتین
د ۱۴۰۰، لمر يز کال ﺩ ﻟﻴﻨﺪﯤ ﭘنځمه ﻧﻴټه چې د ۳۰۲۱ ميلاذی کال دنوامبر له ۲٦ سره برابره ده، ﺩ ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﻋﻼﻣﻪ
ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﻟﻪ ۲۳ ﺗﻠﻴﻦ ﺳﺮﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻩ ده. .
ﭘﻪ ﺩﻏﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺩﻏﻪ ﻟﻴﻜﻨﻪ ﺩﺭﻧﻮ ﻟﻮﺳﺘﻮﻧﻜﻮ ﺍﻭ ﺩ
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻣﻴﻨﻪ ﻭﺍﻟﻮ ، ﺷﺎﻛﺮﺩﺍﻧﻮ ﺍﻭ ﻋﻘﻴﺪﺗﻤﻨﺪﺍﻧﻮ
ﺗﻪ ﭘﻪ ﺍﺧﻼﺹ ﺳﺮﻩ ﻭړﺍﻧﺪﯤ ﻛﻮﻡ .
ﺍﺭﻭﺍښاد ﻋﻼﻣﻪ ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺩ ﻋﻠﻢ ﺍﻭ ﺍﺩﺏ ﺩ
ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻳﻮ ﭘﻬﻠﻮﺍﻥ ﺅ . ﺩ ﻫﻐﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﺩﻭﻣﺮﻩ ﺳﺘﺮ ﺍﻭ
ﻟﻮړ ﺩﻯ ﭼﯥ ﺯﻣﺎ ﭘﻪ ﺷﺎﻥ ﺩ ﻋﻠﻢ ﺍﻭ ﺍﺩﺏ ﻳﻮ ﻃﺎﻟﺐ
ﺍﻟﻌﻠﻢ ﺗﻪ ډﻳﺮﻩ ګرﺍﻧﻪ ﺩﻩ ﭼﯥ ﺩ ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ
ﺍﺩﺑﻲ ﮊﻭﻧﺪ ﻫﻐﻪ څه ﻭﻟﻴﻜﻢ ﻛﻮﻡ ﭼﯥ ﻻﺯﻡ ﺩﻱ .
ﺩ ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﺍﺩﺑﻲ ﮊﻭﻧﺪ ډﻳﺮ
ﺍړﺧﻮﻧﻪ ﻟﺮﻱ .
ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ډﻳﺮ ﻛﻮﭼﻨﯽ ﺅ ﭼﯥ ﺩ ﭘﻼﺭ ﻟﻪ
ﺳﻴﻮﺭﻯ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺷﻮ . ﻫﻐﻪ ﺩ ﭘﻼﺭ ﺩ ﻣﻴﻨﯥ ، ﺩ ﭘﻼﺭ ﻟﻪ
ﺭﻭﺯﻧﯥ ﺍﻭ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘۍ ﻟﻪ ﻓﻴﺾ څخه ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎﻝ ﺑﯥ
ﺑﺮﺧﻰ ﺷﻮ ﭼﯥ ﺩ ﻋﻤﺮ ﺍﻳﻠﻪ ﺷﭙږ ﭘﺴﺮﻟﻲ ﻳﯥ ﺗﻴﺮ
ﺷﻮﻱ ﻭﻭ . ﺩ ﮊﻭﻧﺪ ﺍﻭ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻟﻪ ﺳﺘﻮﻧﺰﻭ ﺳﺮﻩ
ﻻﺱ ﺍﻭ ګرﻳﻮﺍﻥ ﺩﻏﻪ ﻧﺎﺑﻐﻪ ﺷﭙږ ﻛﻠﻦ ﻣﺎﺷﻮﻡ ﺗﻪ
ﺧﺪﺍﻯ ﭘﺎﻙ ﻳﻮ ځانګړﻯ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﻭﺭﻛړﻯ ﺅ . ﻟﻪ
ﺩﺭﺱ ﺍﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺳﺮﻩ ﻳﯥ ﺧﻮﺭﺍ ډﻳﺮﻩ ﻣﻴﻨﻪ ﺩﺭﻟﻮﺩﻩ .
ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻛﺎﻟﻪ کې ﻟﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻧﻮ څخه
ﺯﺩﻛړﯤ ﻭﻛړﯤ . ﺑﻴﺎﺩ ﻧﻨګﺮﻫﺎﺭ ﺩ ﻫډﯤ ﺻﺎﺣﺐ ﭘﻪ
ﻧﺠﻢ ﺍﻟﻤﺪﺍﺭﺱ کې ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮ . ﻭﺭﭘﺴﯥ ﺩ ﻛﺎﺑﻞ
ﭘﻪ ﺩﺍﺭﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻛﯥ ﻳﯥ ﺧﭙﻠﯥ ﺯﺩﻛړﯤ ﭘﺎﯤ ﺗﻪ ﻭﺭﺳﻮﻟﯥ . ﺩ
ﺍﺧﺒﺎﺭﻭﻧﻮ ، ﻭﺭځپاڼو ﺍﻭ ﻣﺠﻠﻮ ﻟﻪ ﻟﻮﺳﺘﻠﻮ ﺳﺮﻩ ﻳﯥ
ډﻳﺮ ﺷﻮﻕ ﺩﺭﻟﻮﺩ . ﭘﻪ ﺯړﻩ کې ﻳﯥ ﻟﻪ ﺧﭙﻠﯥ
ﻣﻮﺭنۍ ﮊﺑﯥ پښتو ﺳﺮﻩ ﺩ ﻣﻴﻨﯥ ﺟﺬﺑﻪ ﻫﻐﻪ ﻭﺧﺖ
ﭘﻴﺪﺍ ﺷﻮﻩ ﭼﯥ ﺩﻯ تنګى ځواﻥ ﺅ ﺍﻭ ﭘﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻛښې
ﺑﻪ ﭼﯥ ﭼﺎ ﭘﻪ ﭘښتو ﺧﺒﺮﯤ ﻛﻮﻟﻰ ﻧﻮ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﺑﻪ
ﺧﻠﻜﻮ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﻏﻮﻝ ﻭﻳﻞ . ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ
ﺧﭙﻠﯥ ﺧﻮﻟﻰ ﺧﺒﺮﻩ ﺩﻩ ". ﻳﻮﻩ ﻭﺭځ ﺯﻩ ﺍﻭ ﺧﺎﻭﺭﻯ
ﺻﺎﺣﺐ ﭘﻪ ﭘﻞ ﺑﺎﻍ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛښې ﭘﻪ ﻻﺭ ﺭﻭﺍﻥ ﻭﻭ
ﺍﻭ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ مورنی ﮊﺑﻪ ﻣﻮ ﺧﺒﺮﯤ ﻛﻮﻟﻰ ، ﻳﻮ ﭼﺎ ﻟﻪ ﺷﺎ ﻧﻪ
ﻏږ ﻭﻛړ ﭼﯥ ( ﻭﻧﻪ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﻏﻮﻝ ﺁﻣﺪﻩ ) ﺩﻯ ﺧﺒﺮﯤ ﭘﻪ
ﻣﺎ ﺑﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻭﻛړ ﺍﻭ ﺯﻣﺎ ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ ﻳﯥ ﺭﺍﻭﭘﺎﺭﻭﻝ ﺍﻭ
ﻣﺎ ﻟﻪ ځاﻥ ﺳﺮﻩ ﻫﻮډ ﻭﻛړ ﭼﯥ ﻟﻪ ﺩﯤ ﻧﻪ ﭘﺲ ﺑﻪ
ﺯﻣﺎ ﺩ ﮊﻭﻧﺪ ﻫﺪﻑ ﭘښتو ﮊﺑﯥ ﺗﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻮﻝ ﻭﻱ ،
ﺯﻩ ﺑﻪ ﺩﯤ ﮊﺑﯥ ﺗﻪ ﺩﻭﻣﺮﻩ ﺧﺪﻣﺖ ﻭﻛړﻡ ﭼﯥ ﺩ ﻧړۍ ﺩ
ﮊﺑﻮ ﺳﻴﺎﻟﻪ ﺷﻲ ، ﭼﯥ ﺑﻴﺎ څوک پښتون ﺗﻪ ﺍﻓﻐﺎﻥ
ﻏﻮﻝ ﻭﻧﻪ ﻭﺍﻳﻲ ، ﺍﻭﺱ ﺯﻣﺎ ﺍﺭﻣﺎﻥ ﭘﻮﺭﻩ ﺷﻮﻯ ﺩﻯ ،
ﺩﺍ ﮊﺑﻪ ﺭﺳﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﻠﻲ ﺷﻮﯤ ﺩﻩ ، ﺩ ﻟﻨﺪﻥ ، ﻣﺴﻜﻮ ،
ﭼﻴﻦ ، ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ، ﻣﺼﺮ ، ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ، ﺟﺮﻣﻨﻲ ﻟﻪ
ﺭﺍډﻳﻮ ګانو ﻧﻪ ﭘﻪ پښتو ﮊﺑﻪ ﺧﺒﺮﻭﻧﻪ ﻧﺸﺮﻳږﻱ ".
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﺧﭙﻠﯥ ﮊﺑﯥ ﺳﺮﻩ ﺩ ﻣﻴﻨﯥ ﺍﻭ ﺩ ﻫﻐﯥ ﭘﺎﻛﯥ
ﺟﺬﺑﯥ ﭘﻪ ﺑﺮﻛﺖ ﭼﯥ ﺩﺩﻩ ﭘﻪ ﺯړﻩ ﺍﻭ ﺩﻣﺎﻍ کې ﻳﯥ
ﺭﻳﺸﯥ ﻭﻛړﯤ ﺩ پښتو ټولنې ﻏړﯼ ﺷﻮ ، ﺑﻴﺎ ﭘﻪ ﺩﯤ
ټولنه کې ﻣﺪﻳﺮ ﺷﻮ ، ﺑﻴﺎ ﻣﺮﺳﺘﻴﺎﻝ ﺷﻮ ﺍﻭ ﺑﻴﺎ
ﺩ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺍﻭ ﻣﺸﺮۍ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﻪ ﻭﺭﺳﻴﺪ . ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ
ﺧﭙﻠﻪ ﺭﺳﻤﻲ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﭘﻪ ﭘښتو ټولنه ﻛښې ﭘﻴﻞ
ﺍﻭ ﭘﻪ ﺩﻏﻪ ټوﻟﻨﻪ ﻛښې ﻳﯥ ﭘﺎﻯ ﺗﻪ ﻭﺭﺳﻮﻟﻪ .
ﻫﻐﻪ ﺩ ﺧﭙﻞ ﻋﻤﺮ ټوﻝ ﭘﺴﺮﻟﻲ ﺩ ﭘښتوﮊﺑﯥ ﺍﻭ
ﺍﺩﺏ ﭘﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﺍﻭ ﺧﺪﻣﺖ ﻛښې ﺧﺰﺍﻥ ﻛړﻝ . ﻫﻐﻪ ﺩ
ﺧﭙﻠﯥ ﮊﺑﯥ ﺍﻭ ﻓﺮﻫﻨګ ﺩ ﻭﺩﯤ ﺍﻭ ﭘﺮ ﻣﺨﺘﻚ ﭘﻪ ﻻﺭ ﻛﯥ
ﻧﻪ ﺳﺘړﻱ ﻛﻴﺪﻭﻧﻜﻲ ﺳﻔﺮﻭﻧﻪ ﻭﻛړﻝ ﺍﻭ ﺩﺍ ﻻﺭ ﻳﯥ ﺩ
ﺍﺩﺏ ﺍﻭ ﻓﺮﻫﻨګ ﭘﻪ ﻧﻮﻳﻮ ﺍﻭ ﺗﺎﺯﻩ ګلونو ښکلې ﺍﻭ ښائسته ﻛړﻩ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻭﻟﻴﻜﻪ ، ﻫﻐﻪ ﻧﺜﺮ ﻭﻟﻴﻜﻪ ، ﺩ ﻫﻐﻪ
ﺍﺩﺑﻲ ﻫﻨﺮﻱ ﻧﺜﺮ پښتو ﮊﺑﯥ ﺗﻪ ځانکړﯤ ښګﻼ ﺍﻭ
ځﻼ ﻭﺭﻛړﻩ ، ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺧﻮﺍږﻩ ﺍﻭ ﺭﻭﺍﻥ ﻧﺜﺮ ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﯥ
ﻭﻟﻴﻜﻠﻰ ﺍﻭ ﭘﻪ پښتو ﺍﺩﺑﻴﺎﺗﻮ کې ﻳﯥ ﺩﻏﻪ ﺧﻮﺍﺭﻩ
ﺑﺮﺧﻪ ﺷﺘﻤﻨﻪ ﻛړﻩ . ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻤﻲ څيړنې ﻭﻛړﯤ ، ﺩ
ﻋﻠﻤﻲ څيړنو ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ کې بې مثال و . ﻫﻐﻪ
ﭘﻪ ﺩﺍﺳﯥ ﻭﺧﺖ کې ﭘﻪ ﺩﯤ ﻛﺎﺭ ﻻﺱ ﭘﻮﺭﯤ ﻛړ ﭼﯥ
ﺩﺍ ﺑﺮﺧﻪ ﻫﻢ ﭘﻪ ﻧﺸﺖ ﺣﺴﺎﺏ ﻭﻩ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﮊبنۍ څيړنې ﻭﻛړﯤ . ﺩ ﮊﺑﭙﻮﻫﻨﯥ ﭘﻪ
ﺑﺮﺧﻪ ﻛﯥ ﻳﯥ ډﻳﺮ ﻛﺎﺭ ﻭﻛړ ، ؛ ځان ﻳﯥ ﺳﺘړﯤ ﻛړ ﺍﻭ ﺩ
پښتو ﮊﺑﯥ ګرﺍﻣﺮﻭﻧﻪ ﻳﯥ ﻭﻟﻴﻜﻞ . ﺩ ﮊﺑﯥ ﺩ ﻭﺩﯤ ﺍﻭ
ﭘﺮﻣﺨﺘﻴﺎ ﭘﻪ ﻻﺭ ﻛﯥ ﻳﯥ ﺩ پښتو ګرﺍﻣﺮﻱ ، ﻟﻐﻮﻱ ﺍﻭ
ﺍﺷﺘﻘﺎﻗﻲ ﺑﯥ ﻧﻈﻴﺮﻩ ﺧﺪﻣﺘﻮﻧﻪ ﺳﺮﺗﻪ ﻭﺭﺳﻮﻝ . ډﻳﺮﯤ
ﻣﻘﺎﻟﯥ ﻳﯥ ﻭﻟﻴﻜﻠﯥ ﺍﻭ ډﻳﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﻳﯥ ﺧﭙﺎﺭﻩ ﻛړﻝ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻓﻮﻟﻜﻠﻮﺭﻳﻜﻰ ﺧﭙﺮﻭﻧﯥ ﻭﻛړﯤ، ﻫﻐﻪ ﻫﻨﺮﻱ
څيړﻧﯥ ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﺩ پښتو ﻣﻮﺳﻴﻘۍ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ کې ډﻳﺮﻯ ﻣﻔﻴﺪﻯ ﻟﻴﻜﻨﯥ ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ
پلټنې ﺍﻭ څيړﻧﯥ ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﮊﻭﺭﻧﺎﻟﺴﺘﻴﻜﻲ ﺍﻭ
ﺍﺩﺍﺭﻱ ﻟﻴﻜﻨﯥ ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﺍﺩﺑﻲ ﺍﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺮﻛﯥ
ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﺍﺩﺑﻲ ﺍﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺳﻤﻮﻧﯥ ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ
ﻟﻪ ﻧﻮﺭﻭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﮊﺑﻮ ﻧﻪ ﮊﺑﺎړﯤ ﺍﻭ ﺗﺮﺟﻤﯥ ﻭﻛړﯤ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﺍﺩﺑﻲ ﺗﻴﻮﺭۍ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ کې
ﺭﻧګارنګ ﻟﻴﻜﻨﯥ ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﺩ پښتو ﺍﺩﺏ ﺗﺎﺭﻳﺦ
ﻭﻟﻴﻜﻠﻮ ، ﻫﻐﻪ ﺩ ﺳﻞ ﻫﺎﻭ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﻮ ﺗﺬﻛﺮﯤ ﻭﻟﻴﻜﻠﯥ ،
ﻫﻐﻪ ﺩ ښوﻭﻧﯥ ﺍﻭ ﺭﻭﺯﻧﯥ ډﻳﺮ ﺷﻤﻴﺮ ﺩﺭﺳﻲ
ﻛﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﻭﻟﻴﻜﻞ ، ﻫﻐﻪ ﺩ ﭘښتو ﻗﻠﻤﻲ ﻧﺴﺨﻮ ﭘﻪ
څيړﻧﻪ ﻛښې ﺯﺑﺮﺩﺳﺖ ﻛﺎﺭ ﻭﻛړ .
ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﺭشتېن ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﻛﺮﻩ ﻛﺘﻨﯥ ﭘﻪ ﺑڼ ﻛښې
ډﻳﺮﯤ ﻏﻮټۍ ﻭﺳﭙړﻟﯥ ﺍﻭ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﭘﺨﻮ ﻟﻴﻜﻨﻮ ﻳﯥ ﺩ
ﻟﻮﻣړﻱ ځل ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﺩﺍ ﺑڼ ﭘﻪ ښکلو ګﻠﻮﻧﻮ
ښاﺋﻴﺴﺘﻪ ﻛړ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﻫﻠﯥ ځلې ﻭﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﭘﻪ
ﺯړﻩ ﭘﻮﺭﯤ ﺭﺍډﻳﻮﻳﻲ ﺍﺩﺑﻲ ﺧﭙﺮﻭﻧﯥ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻭ ﺗﻨﻈﻴﻢ
ﻛړﯤ ، ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻫﻴﻮﺍﺩ ﻛښې ﻭﺭځپانې ﺍﻭ ﺟﺮﻳﺪﯤ
ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺍﻭ ﻭ ﭼﻠﻮﻟﯥ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﻛﺎﺑﻞ ﭘﻪ ښار کې ﭘﻪ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺍﻭ
ﻏﻴﺮ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭﺩﺍﻧﻴﻮ ، ﻣﻐﺎﺯﻭ ﺍﻭ ﺩﻭﻛﺎﻧﻮﻧﻮ ﻟﻮﺣﻰ
پښتو ﻛړﯤ . ﻧﻦ ﻭﺭځ ﻭﻛﻮﺭۍ ﺩ ﻛﺎﺑﻞ ﺩ ښار %99
ﻟﻮﺣﯥ ﭘﻪ ﺩﺭﻱ ﺍﻭ ﻧﻮﺭﻭ ﮊﺑﻮ ﺩﻱ ، ﭘﻪ ﭘښتو څه
ﻧﺸﺘﻪ .
ﻳﻮﻩ ﻭﺭځ ﺯﻩ ﻟﻪ خپل ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺳﺮﻩ ﺩ ﺩﻫﻤﺰﻧګ ﺑﺎﺯﺍﺭ
ﺗﻪ ﺩ ﺳﻮﺩﺍ ﺍﺧﻴﺴﺘﻠﻮ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﻻړﻡ ، ﻟﻪ ﻣﻮﻧږ ﺳﺮﻩ
ﻣﺴﺠﺪﻱ ﺧﺎﻥ ﭼﯥ ﺯﻣﻮﻧږ ﭘﻪ ﻛﻮﺭ کې ﻳﯥ ﻛﺎﺭ
ﻛﻮﻟﻮ ﻫﻢ ملګرى ﺅ . ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩﺭﻧګ ﺩ ﺧﺮ څولو
ﺩ ﻳﻮ ﺩﻛﺎﻥ ﻟﻮﺣﻪ ﻭﻟﻴﺪﻩ ﭼﯥ ﭘﻪ ﺩﺭﻱ ﮊﺑﻪ ﺩﺍﺳﯥ
ﻟﻴﻜﻞ ﺷﻮﻯ ﻭﻩ . " ﺭﻧګ ﻓﺮﻭﺷﻲ ﻭﻃﻦ " . ﺭﺷﺘﻴﻦ
ﺑﺎﺑﺎ ﻭﺩﺭﻳﺪ ﺍﻭ ﺩﻛﺎﻧﺪﺍﺭ ﺗﻪ ﻳﯥ ﻭﻭﻳﻞ ﭼﯥ ﺳﺘﺎ ﺩ ﺩﻛﺎﻥ
ﭘﻪ ﻟﻮﺣﻪ پښتو ﻧﺸﺘﻪ . ﺩﻛﺎﻧﺪﺍﺭ ﺩ ﺑﻞ ﭼﺎ ﺳﺮﻩ
ﺑﻮﺧﺖ ﺅ ، ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻭﺭﺗﻪ ﺧﺒﺮﻩ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻛړﻩ ،
ﺩﻛﺎﻧﺪﺍﺭ ډﻳﺮ ﭘﻪ ﻏﺼﻪ ﻭﻭﻳﻞ " ﺗﻮ ﺧﻮ ﻭﺯﻳﺮ ﻳﺎ ﻭﺍﻟﻲ
ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺍﻣﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ ". ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻭﺭﺗﻪ ﻭﻭﻳﻞ
ﭼﯥ " ﺯﻩ ﺩ ﻭﺯﻳﺮ ﺍﻭ ﺩ ﻭﺍﻟﻲ ﭘﻼﺭ ﻳﻢ ". ﻣﺴﺠﺪﻱ ﺗﻪ
ﻳﯥ ﻭﻭﻳﻞ ﭼﯥ ﻟﻮﺣﻪ ښکته ﻭﺍﭼﻮﻱ . ﻣﺴﺠﺪﻱ
ﻟﻮﺣﯥ ﺗﻪ ﻻﺱ ﻭﺭﺳﺎﻭﻩ ﺍﻭ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﺭاښکته ﻛړﻩ
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻭﺭﺗﻪ ﻭﻭﻳﻞ ﭼﯥ " ﺳﺒﺎ ﺑﻪ ﺯﻩ ﭘﻪ ﺩﻯ ﻻﺭ
ﺗﻴﺮﻳږﻡ ، ﻟﻮﺣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ ﺩﻭﺍړﻭ پښتو ﺍﻭ ﺩﺭﻱ
ﻟﻴﻜﻞ ﺷﻮﻱ ﻭﻱ ، ﺩﺍ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺧﺒﺮﻩ ﺩﻩ ﺍﻭ ﺩﺍ
ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩ ﻭﺯﻳﺮﺍﻧﻮ ﭘﻪ ﺷﻮﺭﻯ کې ﻓﻴﺼﻠﻪ ﺷﻮﯤ
ﺩﻩ ﺍﻭ ﺯﻩ ﭼﯥ څه ﻏﻮﺍړﻡ ﻫﻐﻪ ﺩ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻟﻪ
ﻣﺨﯥ ﻏﻮﺍړﻡ ".
ﺑﺎﻭﺭ ﻭﻛړۍ ﭼﯥ ﺩﻭﻩ ﻭﺭځې ﭘﺲ ﺯﻩ ﻫﻐﻪ ﺩﻛﺎﻥ ﺗﻪ
ﻻړﻡ ، ﻟﻮﺣﻪ ﻣﯥ ﻭﻟﻴﺪﻩ ﭼﯥ ﺩﺍﺳﯥ ﭘﺮﯤ ﻟﻴﻜﻞ ﺷﻮﻱ
ﻭﻭ . " ﺩ ﻭﻃﻦ ﺭﻧګ ﭘﻠﻮﺭﻧڅې " ﻻﻧﺪﯤ ﺗﺮﻳﻨﻪ ﻟﻴﻜﻞ
ﺷﻮﻱ ﻭﻭ " ﺭﻧګ ﻓﺮﻭﺷﻲ ﻭﻃﻦ " ﺩﺍ ﻛﺎﺭ څوﻙ ﺍﻭﺱ
ﻛﻮﻻﻯ ﻧﻪ ﺷﻲ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﭘښتو ﻣﻮﺳﻴﻘۍ ﺍﻭپښتو
ﺳﻨﺪﺭﻏﺎړﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻮﻟﻮ ، ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺩﻭﻟﺘﻲ
ﻭﺭځپاڼو کې ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ ﺩ ﺑﺮﺧﯥ ﺩﺣﻖ ﺩ
ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺩﭘﺎﺭﻩ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻛﻮﻟﻪ، ﻫﻐﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺎﺭ ﻛﻮﻟﻮ ،
ﻫﺮ څه ﺗﻪ ﻳﯥ ﭘﺎﻡ ﺅ ﺍﻭ ﺩ پښتو ﺍﻭ پښتنو ﻟﻪ
ﺣﻘﻮﻗﻮ څخه ﻳﯥ ﭘﻪ ﻧﺮﻩ ﭘﻪ ﻣﻨﻄﻖ ﺍﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﺩﻓﺎﻉ
ﻛﻮﻟﻪ . ﺩﺍﺳﯥ ډﻳﺮﯤ ﻧﻮﺭﯤ ﺧﺒﺮﯤ ﺩﻱ ﭼﯥ ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ
ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺮﻩ ﺩﺭﻧﻮ ﻟﻮﺳﺘﻮﻧﻜﻮ ﺗﻪ ﻭړﺍﻧﺪﯤ ﻛړﻡ .
ﺍﺭﻭﺍښادﺩ ﻋﻼﻣﻪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﺧﭙﻠﯥ ﭘﻮﻫﯥ ﺍﻭ
ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﭘﻪ ﺑﺮﻛﺖ ډﻳﺮ ﺷﻤﻴﺮ ﺳﺘﺎﻳﻨﻠﻴﻜﻮﻧﻪ ﺍﻭ
نښا نونه ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛړﻝ ، ډﻳﺮﯤ ﺟﺎﺋﺰﯤ ﻳﯥ
ﻭﺍﺧﻴﺴﺘﯥ ، ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻫﻴﻮﺍﺩ ﻛښﯥ ﺩﻧﻨﻪ ﺍﻭ ﻟﻪ ﻫﻴﻮﺍﺩ
ﻧﻪ ﺑﻬﺮ ﭘﻪ ﻧﻮﺭﻭ ﻫﻴﻮﺍﺩﻭ کې ﭘﻪ ډﻳﺮﻭ
ﻛﻨﻔﺮﺍﻧﺴﻮﻧﻮ ﺍﻭ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭﻭﻧﻮ ﻛښﯥ ﺑﺮﺧﻪ ﻭﺍﺧﺴﺘﻠﻪ ،
ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺩﯤ ﻛﻨﻔﺮﺍﻧﺴﻮﻧﻮ ﺍﻭ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭﻭﻧﻮ ﻛښﯥ ﭘﻪ
ﺯړﻩ ﭘﻮﺭﯤ ﻭﻳﻨﺎﻭﯤ ﻭﻛړﯤ ﺍﻭ ﭘﺨﯥ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻘﺎﻟﯥ ﻳﻰ
ﻭﻟﻮﺳﺘﻠﻰ .
ﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﺯﻳﺎﺭ ﺍﻭ ﻫﻠﻮ ځلو ﭘﻪ ﺑﺮﻛﺖ ډﻳﺮ
ﺳﻤﻴﻨﺎﺭﻭﻧﻪ ﺟﻮړ ﺷﻮﻝ ، ﺩ پښتو ډﻳﺮ ﺷﻤﻴﺮ
ﻛﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﭼﺎﭖ ﺍﻭ ﺧﭙﺎﺭﻩ ﺷﻮﻝ ، ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺯﺭﻫﺎﻭ
ﺷﺎګرﺩﺍﻥ ﻭﺭﻭﺯﻝ ، ﻫﻐﻪ ډﻳﺮ ﺷﻤﻴﺮ ﻟﻴﻜﻮﺍﻻﻥ ﺍﻭ
ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻭﺭﻭﺯﻝ ﺍﻭ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻳﯥ ﻛړﻝ ﭼﯥ ﺩ ﻧﻈﻢ ﺍﻭ
ﻧﺜﺮ ﭘﻪ ګلوﻧﻮ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ ﺍﻭ ﺍﺩﺏ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥ
ﺭﻧګﺎﺭﻧګ ﺍﻭ ښکلى ﻛړﻱ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ ﺍﻭ ﺩ پښتنو ﺩ ﻣﻠﻲ
ﺣﻘﻮﻗﻮ ﺩ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛﻮﻟﻮ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﺳﺘﺮ ﺧﺪﻣﺘﻮﻧﻪ
ﻭﻛړﻝ ، ﺩ ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻫﻠﻮ ځلو ﺍﻭ ټينګاﺭ پښتو ﮊﺑﯥ
ﺩ ﻫﻴﻮﺍﺩ ﺩ ﻣﻠﻲ ﮊﺑﯥ ﭘﻪ ﺣﻴﺚ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺣﻴﺜﺖ
ﻭﻣﻮﻧﺪ . ﻫﻐﻪ ﺩ ﺧﭙﻠﯥ ﺯړﻭﺭﺗﻴﺎ ﻧﻪ ﭘﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﭘﻪ
ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﭘﻮﻫﯥ ﺍﻭ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ
ﺣﻖ ﭘﻪ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻛښﯥ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛړ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ ﺍﻭ ﺍﺩﺏ ﺑڼ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻭﻳﻨﻮ
ﺧړﻭﺏ ﻛړ ، ﻫﻐﻪ ﺩ ﭘښﺘﻮ ﮊﺑﯥ ﺍﻭ ﺍﺩﺏ ټﻮﻝ ﺗﻴﺎﺭﻩ
ﺍړﺧﻮﻧﻪ ﺭڼﺎ ﺍﻭ ﺩ ﺭﺍﺗﻠﻮﻧﻜﻲ ﻧﺴﻞ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﻳﯥ ﻻﺭﻩ
ﺭﻭښﺎﻧﻪ ﻛړﻩ .
ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﭘﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛښې ﻛﻮﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ
ﻳﺎ ﭘﻮځي ﻗﺪﺭﺕ ﻧﻪ ﺩﺭﻟﻮﺩ . ﺩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻟﻪ ﻧﻈﺮﻩ ﻫﻢ
ﻛﻤﺰﻭﺭﻯ ﺅ ، ﺧﻮ ﺩ ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻣﺎﻏﺰﻭ ﻛښﯥ ﺩ ﻓﻜﺮ ﺍﻭ
ﺳﻮﭺ ﻗﻮﺕ ﭘﺮﻭﺕ ﺅ . ﺩ ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻭﻳﻨﻪ کې ﻟﻪ ﮊﺑﯥ
ﺍﻭ ﻗﺎﻡ ﺳﺮﻩ ﺩ ﻣﻴﻨﯥ ﺟﻮﺵ ﺅ . ﻫﻐﻪ ﺩ ډﻳﺮ ﺻﺒﺮ ﺍﻭ
ﺣﻮﺻﻠﻰ ﺧﺎﻭﻧﺪ ﺅ ، ﭘﻪ ﻫﻐﻪ کې ﺯړﻭﺭﺗﻴﺎ ﺍﻭ
ﺟﺮﺋﺖ ﺅ ، ﺩ ﻫﻐﻪ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﭘﺨﻪ ﻭﻩ ، ﺩ ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﮊﺑﻪ ﺍﻭ
ﻗﻠﻢ کې ﺯﻭﺭ ﺍﻭ ﺷﻮﺭ ﺅ .
ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩﺩﯤ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﭼﯥ ﭘﻪ ﻗﺎﻡ
ﻛې ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻴﺪﺍﺭﻱ ﭘﻴﺪﺍ ﺷﻲ ﻧﻮ
ﺩﺩﯤ ﻛﺎﺭ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﻳﯥ ﺩ ﻧﻮﻱ ﺍﺩﺑﻲ ﻧﻬﻀﺖ ﺗﺎﺩﺍﻭ
کيښود ﭼﯥ ﺩﺍ ﻧﻬﻀﺖ ﺗﺮ ﺍﻭﺳﻪ ﭘﻮﺭﯤ ﺭﻭﺍﻥ ﺩﻯ .
ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻗﺎﻡ کې ﺩ ﻧﻮﻱ ﺭﻭﺡ ﺩ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻴﺪﻭ ﭘﻪ
ﺧﺎﻃﺮ ﺩ ﻗﺎﻡ ﺍﺩﺏ ﻧﻮﻯ ﺍﻭ ﮊﻭﻧﺪﻯ ﻛړ .
ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭘﺴﺮﻟﻰ ﺭﺍﺗﻼﻯ ﭘﻪ ﻟﻮړﻫﻤﺖ ﺵ
ﭘﻪ ﻣړﺍﻧﻪ ﻧﺎﺭﻳﻨﺘﻮﺏ ﭘﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺷﻲ
ﻫﻢ ﭘﻪ ﺗﻮﺭﻩ ﺍﻭ ﭘﻪ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻲ
ﺩ ﻣﻴﺮﻭﻳﺲ ﺍﻭ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﭘﻪ ﻟﻮړ ﺧﺼﻠﺖ ﺷﻲ
ﺩﺍ ﺑﻬﺎﺭ ﻏﻮﺍړﻱ ﻟﻪ ﻣﻮﻧږ ﻧﻪ پښتوﻧﻮﺍﻟﻪ
ﭼﻪ ﻛړﻭ ﻭﺭﻛﻪ پښتوﻧﺨﻮﺍ ﻧﻪ ﻣﻐﻠﻮﺍﻟﻪ
پښتانه ﻧﻪ ﺗﻞ ﭘﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻴﺪﺍﻥ کې ﻟﻪ ﻧﺎﻛﺎﻣﻴﻮ
ﺳﺮﻩ ﻣﺨﺎﻣﺦ ﺷﻮﻱ ﺩﻱ . ﺩﺩﯤ ﺳﺒﺐ ﺩﺍ ﺩﻯ ﭼﯥ ﺩ
پښتنو ﺍﺩﺑﻲ ﺑﻴﺪﺍﺭﻱ ﻛﻤﺰﻭﺭﯤ ﺩﻩ . ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ
ﺩﺩﻏﯥ ﻧﻴﻤﻜړﺗﻴﺎ ﺩ ﭘﻮﺭﻩ ﻛﻮﻟﻮ ﭘﻪ ﺧﺎﻃﺮﺩ ﻳﻮﻩ ﻗﻮﻱ
ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﺍﺩﺑﻲ ﻧﻬﻀﺖ ﺩ ﻭﺩﯤ ﺩﭘﺎﺭﻩ هڅې ﻭﻛړﯤ .
ﻫﻐﻪ ﻏﻮ ښتل ﭼﯥ ﮊﺑﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﺍﺩﺑﻲ ﺷﻲ ، ﭘﻪ
ﺧﻠﻜﻮ کې ﻋﺎﻣﻮﺍﻟﻰ ﭘﻴﺪﺍ ﻛړﻱ ، ﭘﻪ ﺩﯤ ﮊﺑﻪ کې
ﻫﺮ ډﻭﻝ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﺍﺩﺑﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺍﻭ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ
ځاى ﺍﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﻲ ﺗﺮ څو ﺩ ﻗﺎﻡ ټوﻟﯥ ﺍړﺗﻴﺎﻭﯤ
ﭘﻮﺭﻩ ﺷﻲ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﻫﻴﻮﺍﺩ کې ﺩ پښتو ﮊﺑﻪ ﺭﺳﻤﻲ
ﻛﻮﻝ ﺍﻭ ﭘﻪ ﺩﻓﺘﺮﻭﻧﻮ ﻛښﯥ ﻳﯥ ﺩﺩﻏﯥ ﮊﺑﯥ ځا يول
ﻏﻮښتل .
ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺩ ﭼﺎ ﺩ ﮊﺑﯥ ﺩ سپکاوۍ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﻧﻪ
ﺅ ﻧﻮ ځکه ﻳﯥ ﻫﻴﭽﺎ ﺗﻪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﻪ ﻭﺭﻛﻮﻟﻪ ﭼﯥ ﺩ
پښتو ﮊﺑﯥ ﺳﭙﻜﺎﻭﻯ ﻭﻛړﻱ .
ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺩ ﻳﻮ سپيڅلي پښتون ﻥ ﭘﻪ ﺣﻴﺚ
ﺧﭙﻠﯥ ﮊﺑﯥ ﺗﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺍﻭ ﻫﻐﯥ ﺗﻪ ﻭﺩﻩ ﻭﺭﻛﻮﻝ ﺩ ﻫﺮ
پښتون ﺣﻖ ګﺎڼه ، څرنګه ﭼﯥ ﻳﻮ ﺍنګرﻳﺰ ﭘﻪ
ﺍﻧګﺮﻳﺰﻱ ، ﻳﻮ ﻋﺮﺏ ﭘﻪ ﻋﺮﺑﻲ ، ﻳﻮ ﺟﺮﻣﻦ ﭘﻪ
ﺟﺮﻣﻨﻲ ، ﻳﻮ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﭘﻪ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺧﺒﺮﯤ ، ﻟﻴﻚ ﺍﻭ
ﻟﻮﺳﺖ ﻛﻮﻱ ﻧﻮ ﻫﻤﺪﺍﺳﯥ ﻳﻮ پښتوﻥ ﻫﻢ ﺣﻖ ﻟﺮﻱ
ﭼﯥ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﮊﺑﻪ ﻭ ﻏږﻳږﻱ ، ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﮊﺑﻪ ﻟﻮﺳﺖ
ﻭﻛړﻱ ﺍﻭ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﮊﻳﻪ ﻟﻴﻜﻞ ﻭﻛړﻱ .
ﺩ ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﭘﻪ ﻧﻈﺮ پښتو ﮊﺑﻪ ﺩ ﻧﻴﻜﻮﻧﻮ ﻳﻮ
ﭘﺎﻙ ﺍﻣﺎﻧﺖ ، ﺩ ﻓﻄﺮﺕ ﻳﻮ سپيڅلىﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﻭ ﺩ
ﻭﻟﺲ ﻧﺎﻣﻮﺱ ګڼلﻛﻴږﻱ ، ﻧﻮ ځکه ﻳﯥ ﺳﺎﺗﻨﻪ ﺍﻭ
ﭘﺎﻟﻨﻪ ﺩ ﻫﺮ پښتون ﻣﻠﻲ ﺍﻭ ﻗﻮﻣﻲ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺩﻩ .
پښتو ﻭﻳﻞ ، پښتو ﻛﻮﻝ ﺍﻭ ﭘښﺘﻮ ﺳﺎﺗﻞ ﺩ ﻫﺮ
پښتون ﺩ رښتينې ﺷﺮﺍﻓﺖ ﻳﻮﻩ ﺭﻭ ښاﻧﻪ نښه
ﺩﻩ .
ﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺍﻭ پښتو ﮊﺑﯥ ﺗﺮ ﻣﻴﻨځ ﻳﻮﻩ ﻣﻴﻨﻪ
ﻭﻩ ، ﻳﻮﻩ ﺑﯥ ﺭﻳﺎ ﻣﻴﻨﻪ ﻳﻮﻩ ﭘﺎﻛﻪ ﺍﻭ سپيڅلې ﻣﻴﻨﻪ .
ﭘﻪ ﺩﯤ ﻣﻴﻨﻪ کې ﻭﻓﺎ ﻭﻩ ، ﭘﻪ ﺩﻯ ﻣﻴﻨﻪ کې
ﺧﻠﻮﺹ ﺅ ، ﭘﻪ ﺩﯤ ﻣﻴﻨﻪ کې ﺻﺪﺍﻗﺖ ﺅ . ﻫﻐﻪ ﭘﻪ
ﺩﯤ ﻣﻴﻨﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺭﺍﻭړﯼ ﺅ ، ﺩﺍ ﻳﻮﻩ ﺩﺍﺳﯥ ﻣﻴﻨﻪ ﻭﻩ
ﭼﯥ ﭘﻪ ﻣﺎﻝ ﺍﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺧﺮڅه ﻧﻪ ﺷﻮﻩ ، ﺩﺍ ﻳﻮﻩ
ﺩﺍﺳﯥ ﻣﻴﻨﻪ ﻭﻩ ﭼﯥ ﭘﻪ څوګۍ ﺍﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺧﺮ څه ﻧﻪ
ﺷﻮﻩ، ﺩﺍ ﻳﻮﻩ ﺩﺍﺳﯥ ﻣﻴﻨﻪ ﻭﻩ ﭼﯥ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ښه
ﻭﭘﺎﻟﻠﻪ ، ښه ﻳﯥ ﻭﺳﺎﺗﻠﻪ ﺍﻭ ښه ﻳﯥ ﻭﻧﺎﺯﻭﻟﻪ .
ﺧﻮﺷﺤﺎﻝ ﺧﺎﻥ ﺧټﻚ ﻭﺍﻳﻲ :
ﺧﺪﺍﻳﻪ ﺗﻪ ﭘﻪ ﺯړﻩ کې ﺍﭼﻮﯤ ﺩﺍ ﻣﻴﻨﯥ
ﭼﯥ ﭘﻪ ښکار ﺩﻯ ﻣﺒﺘﻼ ﻛړﻡ ﺗﻪ ﻣﯥ ﻭﻳﻨﯥ
ﻳﻮﻩ ﻭﺭځې ﺍﺭﻭﺍښاد ﺳﻴﺪ ﺷﻤﺲ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻣﺠﺮﻭﺡ
ﭼﯥ ﺩ ﻋﺪﻟﻴﻰ ﻭﺯﻳﺮ ﺅ ﺩ ﺑﺎﻍ ﺑﺎﺑﺮ ﭘﻪ ﺑڼ کې ﻳﯥ
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺗﻪ ﻭﻭﻳﻞ : " ﺗﻪ ﭘﻪ ﭘﺎﭼﺎ ګراﻥ ﻳﯥ ،
ﻫﻐﻪ ﺗﺎﺗﻪ ﺩ ﻭﺯﺍﺭﺕ څوګۍ ﺩﺭﻛﻮﻱ ، ﻣﺎﺗﻪ ﻳﯥ ﻭﻳﻠﻲ
ﺩﻱ ﭼﯥ ﻛﻪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﻭﺯﻳﺮ ﺷﻲ ﻧﻮ ښه ﺑﻪ
ﻭﻱ ". ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﭼﯥ ﺩ پښتو ټولنې ﺭﺋﻴﺲ ﺅ ،
ﺩﺍﺳﯥ ځوﺍﺏ ﻭﺭﻛړ ". ﺯﻩ ﺩ پښتو ټولنې ﭘﻪ ﻣوﺮﭼﻪ
کې ﻧﺎﺳﺖ ﻳﻢ ، ﭘﻪ ﻣﺎ ﻏﺮﺽ ﻣﻪ ﻟﺮﺉ ، ﺯﻩ ﺩ
څوګۍ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﺩﺍ ﻣﻮﺭﭼﻪ ﻧﻪ ﭘﺮﻳږﻡ . پښتو
ﺧﺪﻣﺘګﺎﺭﺍﻧﻮ ﺗﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻟﺮﻱ ، ﺗﺎﺳﻮ ﻭﺯﺍﺭﺗﻮﻧﻪ
ﻛﻮۍ ، ﺯﻩ ﭘﻪ په پښتو ټولنه کې ښه يم".
ﺧﺪﺍﻯ ﭘﺎﻙ ﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﺯړﻩ ﻛښﯥ ﺩ پښتو
ﻣﻴﻨﻪ ﺍﭼﻮﻟﯥ ﻭﻩ ﺍﻭ ﺩﻯ ﻳﯥ ﺩﺩﯤ ﻣﻴﻨﯥ ﻋﺎﺷﻖ ﻛړﻯ
ﺅ . ﺩﻯ ﻟﻪ ﺍﻭﻝ ﻧﻪ ﺗﺮ ﺁﺧﺮﻩ ﺩ ﭘښﺘﻮ ﭘﻪ ﻋﺸﻖ
کې ﺍﺧﺘﻪ ﺅ ﺍﻭ ﻟﻪ ﺩﻏﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻪ ﻳﯥ ﻫﻐﻪ ﻭﺧﺖ
ﺧﻼﺻﻮﻥ ﻭﻣﻮﻧﺪ ﭼﯥ ﺳﺘﺮګﯥ ﻳﯥ ﺩ ﺗﻞ ﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﻭﺗړﻝ
ﺷﻮﯤ .
ﭘﻮﻫﺎﻧﺪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ ﺩ ﭘﺖ ﭘﺎﻟﻨﻪ ﻭﻛړﻩ ،
پښتوﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻟﻴﻠﻰ ﻭﻩ ﺍﻭ ﺩﻩ ﺩ ﺧﭙﻠﯥ ﻟﻴﻠﻰ
ﭘﻪ ﺳﺮ ﺩ ﻋﺰﺕ ﺍﻭ ﺁﺑﺮﻭ ﭘړﻭﻧﯥ ﻭﺍﭼﻮﻟﻮ ﺍﻭ ﻫﻴﭽﺎ ﺗﻪ
ﻳﯥ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﻪ ﻭﺭﻛﻮﻟﻪ ﭼﯥ ﺩﺩﯤ ﻟﻴﻠﻰ ﻟﻪ ﺳﺮ ﻧﻪ ﺩﺍ
ﭘړﻭﻧﻰ ﻟﺮ ﻛړﻱ .
ﺯﻩ ﭘﺨﭙﻠﻪ ﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ډﻳﺮ ﻋﺰﺕ ﻛﻮﻡ ، ﺩﺍ ځکه
ﭼﯥ ﻫﻐﻪ ﺩ پښتو ﻋﺰﺕ ﻭﺳﺎﺗﻪ ، ﻫﻐﻪ ﺩ پښتو
ﭘﺎﻟﻨﻪ ﺍﻭ ﺳﺎﺗﻨﻪ ﻭﻛړﻩ ، ﻫﻐﻪ ﻣﺎﺷﻮﻡ ﺅ ، ﻫﻐﻪ ځﻮﺍﻥ
ﺷﻮ ، ﻫﻐﻪ ﺑﻮډﺍ ﺷﻮ ، ﻫﻐﻪ ﻣړ ﺷﻮ ، ﻫﻐﻪ ﺩ ﺧﭙﻠﯥ
ځوانۍ ﻣﺴﺖ ﺩ ﺳﺎﻋﺘﻴﺮۍ ﻛﺎﻟﻮﻧﻪ ﺩ پښتو ﭘﻪ
ﻋﺸﻖ کې ﺗﻴﺮ ﻛړﻝ ، ﻫﻐﻪ ﺩ ﺧﭙﻞ ﺑﻮډﺍﺗﻮﺏ ﺩ
ﺁﺭﺍﻡ ﻛﺎﻟﻮﻧﻪ ﺩ ﭘښﺘﻮ ﭘﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﺍﻭ ﺧﺪﻣﺖ کې
ﺗﻴﺮ ﻛړﻝ ﻫﻐﻪ ﻣړ ﺷﻮ ﺧﻮ ﺧﭙﻠﻮ ﺍﻭﻻﺩﻭﻧﻮ ،
ﺷﺎﻛﺮﺩﺍﻧﻮ ﺍﻭ ﻧﻮﻱ ﻧﺴﻞ ﺗﻪ ﻳﯥ ﺩﺍ ﻭﺻﻴﺖ ﺅ ﭼﯥ
پښتو ﮊﺑﻪ ﻭﺳﺎﺗﻲ ، ﭘښﺘﻮ ﮊﺑﻪ ﻭﭘﺎﻟﻲ ﺍﻭ ﺧﺪﻣﺖ
ﺗﻪ ﻳﯥ ﻣﻼ ﻭﺗړﻱ .
ﺧﻠﻜﻮ ﺑﻪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺗﻪ ﻭﻳﻞ ﭼﯥ ﭘښتو ﮊﺑﻪ ﺳﺘﺎ
ډﻳﺮﻩ ﺍﺣﺴﺎﻧﻤﻨﺪﻩ ﺩﻩ ، ځکﻪ ﭼﯥ ﺗﺎﻳﯥ ډﻳﺮ ﺧﺪﻣﺖ
ﻛړﯼ ﺩﻯ . ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺑﻪ ﻫﻐﻮﻱ ﺗﻪ ﭘﻪ ځواب
کې ﻭﻳﻞ : " ﻧﻪ ﺩﺍ ﺧﺒﺮﻩ ﺳﻤﻪ ﻧﻪ ﺩﻩ . پښتو ﮊﺑﻪ
ﺯﻣﺎ ﺍﺣﺴﺎﻧﻤﻨﺪﻩ ﻧﻪ ﺩﻩ ﺑﻠﻜﯥ ﺯﻩ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ
ﺍﺣﺴﺎﻧﻤﻨﺪ ﻳﻢ . ﺩﺍ ﺧﻮ ﺩ پښتو ﮊﺑﻪ ﺩﻩ ﭼﻪ ﻣﺎﺗﻪ ﻳﯥ
ﻋﺰﺕ ، ﺷﻬﺮﺕ ﺍﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺭﺍﻛړﻯ ﺩﻯ ، ﺩﺍ ﭼﯥ ﻣﺎ
پښتو ﮊﺑﯥ ﺗﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛړﻯ ﺩﻯ ، ﺩﺍ ﻣﯥ ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ
کې ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ځان ﺍﺣﺴﺎﻥ ﻛړﻯ ﺩﻯ ، ځکه ﭼﯥ
ﺧﭙﻠﯥ ﮊﺑﯥ ﺗﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻮﻝ ﺩ ﭘﺖ ﺍﻭ ﻋﺰﺕ ﺳﺎﺗﻞ
ﺩﻱ ".
ﻳﻮﻛﺎﻝ ﺩ ﺩﻫﻠﻲ ﺩ ﺭﺍډﻳﻮ ﺩ پښتو څانګې ﻣﺸﺮ
ښاﻏﻠﻰ ﺑﺘﺮﺍ ﺳﻨګ ﻛﺎﺑﻞ ﺗﻪ ﺭﺍﻏﻠﻰ ﺅ ﺍﻭ ﺩ ﻛﺎﺑﻞ ﭘﻪ
ﻫو ټل کې ﺩﻳﺮﻩ ﺅ . ﺍﺭﻭﺍښاﺩ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺩﺩﻩ
ﻟﻴﺪﻭ ﺗﻪ ﻭﺭﻏﻠﻰ ﺅ ، ﺯﻩ ﻫﻢ ﻭﺭﺳﺮﻩ ﻭﻡ ، ﻳﻮ ﺷﻤﻴﺮ
ﻧﻮﺭ ﭘښﺘﺎﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮﺍﻝ ﺍﻭ ﭘﻮﻫﺎﻥ ﻫﻢ ﺭﺍﻏﻠﻲ ﻭﻭ ، ﻧﻮ
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺑﺘﺮﺍ ﺳﻨګ ﺗﻪ ﻭﻭﻳﻞ ﭼﯥ ﺩﺍ ﺩ پښتو
ﮊﺑﯥ ﺑﺮﻛﺖ ﺩﻯ ﭼﯥ ﺩﻭﻣﺮﻩ ﺧﻠﻚ ﺩﺭﺗﻪ ﺭﺍﻏﻠﻲ ﺩﻱ ،
ﻛﻪ ﻧﻪ ﭘﻪ ﺟﻼﻝ ﺁﺑﺎﺩ ﺍﻭ ﻛﺎﺑﻞ کې خو ﻫﻨﺪﻭﺍﻥ ډﻳﺮ
ﺩﻱ ، ﺩ ﻫﻐﻮﻱ څوک پو ښتنه ﻧﻪ ﻛﻮﻱ .
ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻟﻪ ﻗﺒﺮ څخه پښتنو ﺗﻪ ﺩﺍ ﭘﻴﻐﺎﻡ
ﺭﺳﻮﻱ :
ﺩﺍ ﻣﯥ ﭼﻴﻐﻪ ﺩﻩ ﻟﻪ ﻗﺒﺮﻩ پښتنو ﺗﻪ ﭘﻪ ﺯﻭﺭ ﺯﻭﺭﻩ
ﺩ ﭘﻠﺮﻭ ﻧﻮﻡ ﻣﻮ ﺑﺪ ﻧﻜړﯼ ځان ﻭﺳﺎﺗۍ ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻮﺭﻩ
پښتني ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻮړ ﻛړۍ ﺍﺳﺮﻩ ﻭﻧﻜﻮﻯ ﻧﻮﺭﻩ
ﺩ ﻋﺰﺕ ﮊﻭﻧﺪﻭﻥ ﺣﺎﺻﻞ ﻛړۍ ﻏﻼﻣﻲ ﺩ ﻧﻮﺭﻭ
ﭘﺮﻳږﺩۍ
ﻛﻪ ﻣﻮ ﻧﻦ ﻓﻜﺮ ﻭﻧﻜړ ﺧﻮﺍ ﺭ ﺍﻭ ﺯﺍﺭ ﺑﻪ ﺗﺮ ﺩﯤ ﻻ ﺷۍ
ﺩښمناﻥ ﻣﻮ ډﻳﺮ ﻛﻮﺷﺶ ﻛړﻱ ﺩﯤ ﺩﭘﺎﺭﻩ ﭼﻪ ﻓﻨﺎ
ﺷۍ
ﻛﻪ ﻣﻮ ﻭﺍﻙ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺧﭙﻞ ﻧﻜړ ﭘﻪ ﮊﻭﻧﺪﻭﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺒﺎﻩ
ﺷۍ
ﺑﯥ ﻟﻪ ﻋﻠﻢ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻪ ﭘﻪ ﺩﻧﻴﺎ کې ﮊﻭﻧﺪﻭﻥ
ګران ﺩﻯ
ﻗﻠﻢ ﺗﻮﺭﻩ ﻻﺱ ﻛښې ﻭﺍﺧﻠۍ ﺩﺍﺳﯥ ﺗﺎﺳﯥ ﺗﻪ ﺑﻴﺎﻥ
ﺩﻯ .
ﺍﻭﺱ ﺯﻩ ﭘښتنو ﺗﻪ ﻭﺍﻳﻢ ﭼﯥ ﺩ پښتو ﮊﺑﯥ ﺍﻭ ﺩ
ﭘښﺘﻨﻮ ﺩﺩﻏﻪ ﺳﺘﺮ ﺧﺪﻣﺘګﺎﺭ ﺣﻖ ﭘﻪ ځاى ﻛﻮﻝ
ﻻﺯﻡ ﺩﻱ ﺍﻭ ﻛﻪ ﻧﻪ ؟ ﺁﻳﺎ ﻣﻮﻧږ ﺗﻪ ﭘﻜﺎﺭ ﻧﻪ ﺩﻱ ﭼﯥ ﭘﻪ
ﻫﻐﻪ ﻻﺭ ﺭﻭﺍﻥ ﻭﺳﻮﻭ ﻛﻮﻣﻪ ﭼﻪ ﺭﺷﺘﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻧﻴﻮﻟﻰ
ﻭﻩ ؟
ﭘﻪ ﺩﺭﻧﺎﻭﻱ