پښتانه
[24.Aug.2019 - 10:36]پښتانه
څه پښتون؟ څه یې غیرت؟ څه یې ننګونه؟
خو خپل غولي ته راوړي پردي جنګونه
.
د وطن د مور ټیکری یې دی بایللی
خو ګټي پردی چلتار، پردي لنګونه
.
په یوه خوله دي روان په سلو لارو
په یوه لار سل خېلونه، سل رنګونه
.
د نیکونو تورې ساتي ځلبلاندې
او فکرونو یې نیولي دي زنګونه
.
غبرګوي د خپل دښمن د خولې خبره
ډبرمغزي لکه خپل وچ ګړنګونه
.
له خپل وروره سترګې باسي چې پاچا شي
ښخ یې زړو کې د وریندارو پالنګونه
.
په کونجکو، په ګوجیو پسې غواړي
د تاریخ د خړ سېلاو پاتې منګونه
.
د قبرونو په کیندو یې لاس تڼاکې
په مټونو یې بېلچې او کولنګونه
.
په خپل څنګ کې سیوری نه پرېږدي د مینې
خو ټوپکو یې خوړلي دي څنګونه
.
د تربور د بورې مور سوې نارې یې
د نغمو غوندې په زړو وهي چنګونه
.
څه فایده؟ که شي لښکر، لښکر سرونه
پاتې ډېر دي پرې د تورو کلنګونه
.
.
غولی = غالی، انګړ، جوس، د کور دننه خالي ځمکه
پړونی = زړوکی، ټيکری، پوړنی، داڼُو، د ښځو څادر
چلتار = هغه مزی يا پټۍ چې غريبان يا ځینې ملنګان یې د سر د رومال له پاسه تړي، بندي، چالتار، چېلتار، چهلتار، چلتور، چغتار، ډېرګړی (جمع) چلتارونه
ځلبلاندې = تر ځلب لاندې، ځلب له ځلا اخیستل شوی. يو شی چې ځلېږي لکه د نيکونو تورې يې داسې ساتلې چې ځلېږي
غبرګول = ۱) يو په دوه کول ٢) دوه څيزه يو ځاې کول ٣) رانغښتل
کونجکه = ګوجی، د ځینو آبي ژویو (ځناور) بهرنی پوستکی
ګوجی = ۱) کونجکه، کنجکه، خرمهره ۲) د سترګې ګل ۳)ګودړ، شاپېټی، صدف، سيبۍ، يو بحري لعاب داره حيوان ۴) خول، پوستکی
کولنګ = کیندی، کېنټۍ، کنټی، تسکوره، مېتی، کينترۍ
منګ = عمر، ډېرګړی (جمع) یې منګونه لکه عمرونه
کیندل = غارول، سوری کول لکه په ځمکه کې ډېر غټ کیندل شوی ځای ته کنده وایي
چنګ = ۱) د موسیقۍ آله ۲) چابوز، انګژ، چنګک، دَ وسپنې کونډه چې کبان پرې نيولی شي
کلنګ = قلنګ، باج، ټاکس، جزيه، خراج، راهداري
ډاکټر احسان الله درمل
.