Adab au Hunar / شعر، ادب او هنر
دمبارز څاپي تازه چاپ شوي شعرونه
مــنــاجــات
يه! څښتنه د هسکونو
يه! خاونده د برمونو
ټول د تا په لمانځه بوخت دي
يه! منونکيه د لمنځونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
ځمکه ټيټه ده له څېلمې
خو هسکونه يې وچت
دا بې رنګه خړه خاوره
په رنګونو کې لت پت
له دې خړې پړې خاورې
هر رنګ ژوي پنځېدلي
رنګ په رنګه ونې بوټي
هم په کې دي ټوکېدلي
په کې شته دي لا پسې هم
هڅېدنې، پاڅېدنې
يو په لوړ بل په ژوره
لا ختنې، پرېوتنې
د مرګي او د ژوند راز
په رنګونو کې آغاز
يه! څښتن ددې رازونو
يه! خاوند د آغازونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه!
د يوې ښځې له نسه
د يوه سړي له پښته
که سړي بولي سړي دي
که وګړي له پنځښته
تا په ګنډو دي وېشلي
پېژندنې له ارزښته
په هر خېل دې جلا کړي
نوميالي د نوم په رښته
هر ټبر ته دې ورکړي
خپله ژبه خوږه زښته
پښتانه هم په کې شماره
ښه نېکمرغه ښه نېک بخته
که يې سيال کړې د سيالانو
هم له بخته هم له تخته
يه! بښونکيه د نومونو
جوړوونکيه د خېلونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
زور زياتی دی پنځولی
سوله روغه دی منلی
ورور د ورور په دښمنۍ کې
زوی هم پلار دی خپل وژلی
يو دې زيات په زور غښتلی
بل دې زور نه غورځولی
يو دې لوړ په ونه کړی
بل دې ټيټ دی ګرځولی
يو دی لوږې نری کړی
بل مړخت دی پړسولی
يو ناروغه ژوندانه کې
بل دې روغ رمټ ساتلی
يو دې کړ بې زويه لوره
بل ته ګڼ ځوځات بښلی
يه! خالقه ددې کړنو
ددې کړنو د لاسونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که نه؟
زور زياتی چې نه کولو
تا هغوی به ښه ستايلو
چا چې زغم به کړلو غوره
تر بري دې رسولو
مينه زغم د هر وګړي
د پايښت په لور د تللو
هر زغمونکي شو استازی
د نېکمرغه ژوند لرلو
تا ښکلا د ژوند کړه سوله
روغه، جوړه د منلو
سوکالي او سمسورتيا هم
شوه د سولې په پاللو
له پرون څخه تر ننه
د ګانده د غم خوړلو
يه! څښتنه د زغمونو
يه ! خاوند د پایښتونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
د تروړليو هيلې تروړي
د هيلو لمنې نغاړي
د ابليس سپي دي راغلي
هر بېوزله ولس داړي
چې د پېښو مخه ډب شي
يو د مينې لارښود غواړي
ډېر بې نومه شهيدان شول
کور او کلي پسې ژاړي
لا هم سوځي په لمبو کې
په هر رنګه بهانو کې
چا يې غږ په غوږ وانه ورېد
دنياومند په استانو کې
لا هر څوک تورونه وايي
ډکو ډکو پيمانو کې
يه! نياومن د ولسونو
مرستندوی د ټبرونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
تا يې اورې او که يه؟
هابيليان يې چې وژلي
د قابيل ځوځات راغلي
د بابل له هسکه څلي
نر ماشوم پر ځمکه ولي
د نمرود د اور لمبو ته
د مهال براهيمان بولي
د فرعون لښکرې ګوره
په موسی پسې ورځغلي
د عيسی په لياره تلونکي
پر صليب دي ځړېدلي
چې بودا له برمه پرېوت
سولې، روغې پرځېدلي
چېرته؟ څوک؟ لکه بلال
د آذان پر بام ختلي
يه! څښتن د آذانونو
يه ! خاونده د بامونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
موده وشوه پښتانه هم
په بېديا کې آواره دي
د جګړو د اور د لاسه
په ژړا او په ناره دي
هرې خواته ددې سيمې
په ټوټو اره اره دي
بيا د تا له ستره واکه
په غوښتنه د چاره دي
د يو ستر ولس په توګه
ښه په سيمه او څاره دي
ورته وبښه يووالی
د ميليونو په شماره دي
بيا يې ټول په يو مرکز کړه
کوم په سيمه کې ښکاره دي
يه! منونکيه د غوښتونو
یه ! بښونکیه د واکونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
تورې شپې دي اوږدې شوي
د غم سترګې برندې شوي
پلوشې د رڼاګانو
د ګهيځ دي ړندې شوي
د دوزخ په لورې تګ
رنګ په رنګ ګړندي شوي
فردوس نه ښکاري په سترګو
د تګ ليارې بندې شوي
د تورمخيو د شامته
ليارې کندې کندې شوي
د بري په لور ګامونه
د هر تن غړندی شوي
هره هڅه په هر ګام کې
د هر ژوي زندۍ شوي
يه! خاوند د ګهيځونو
يه! څښتنه د لمرونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
موږ غوښتونکي د يووالي
هيله من د غښتلوالي
چې روان پر سمه لار شو
د ولس د سمون والي
په جرګو او مرکو کې
ستر سمبول د پښتونوالي
د نړۍ تر هرې برخې
نوميالي په سوله والي
ستا د نوم له لوړه هسکه
په ښکلا د مينه والي
ژوند رنګينه د (څاپي) کړه
په نومونو د نوميالي
له نن ورځې تر قيامته
تل به ستا يو ستاينوالي
يه! څښتنه د حشرونو
یه ! خاوند د قیامتونو
زړه مې بيا په چيغو ژاړي
بيا له تانه مرسته غواړي
ته يې اورې او که يه؟
*****
رارسېدلی ليک
سلام او ښې چارې يه وروره زما
واوره خبر له هره لوره زما
زړه مې دننه په ګوګل کې ناڅي
دا ستا په ياد د سترګو توره زما
وروځې، لېمه، باڼه رپېږي درته
واخله خبر له څار او څوره زما
تندی دی ټول ټبر روښانه پرتا
د پلار د سوړ نغري اوره زما
په ژوندانه کې د روغتيا او بري
په دعا ياد د پلار او موره زما
دتا په شان هم بېلتانه وړېدې
که يې خبر له وروره او خوره زما
له سوچ او فکر نه به هېر شي کله؟
وړي بېلتون غړي له کوره زما
د زمانې په بېوفا پېښو کې
څه يې خبر له تور او بوره زما
دلته د ټول ټبر ترمينځ که پوښتې
له هره چا ده برخه نوره زما
(۲)
ما خو تکل کړی چې تا وګورم
تا سره هم يو بل اشنا وګورم
په پردي ښار او په پردي هېواد کې
ستاسو خوښي ستاسو خندا وګورم
په راشه درشه د دوستانو ترمينځ
خواږه د مينې د وفا وګورم
خپلو دوستانو په ليدنو کې هم
د هاغې سيمې ښه ښکلا وګورم
په چاپېريال د بېلتانه غمونو
د پردېسۍ د ژوند هوا وګورم
زړې څپې د خاطرو مې د ژوند
دا ستاسو مينځ کې يو ځل بيا وګورم
ستاسو د ژوند په ورځني چارو کې
خواږه، تراخه لا خوا په خوا وګورم
په دې تکل مې دغه ليک ليکلی
څو اروپا او امريکا وګورم
وايه چې ستا (څاپی) نظر څنګه دي؟
زاړه ياران به په رښتيا وګورم؟
ځواب
(۱)
زه د بېلتون د اور لمبو کې وسوم
ته غواړې راشې اروپا وګورې
په خوله خبره د دوستانو کوې
په زړه کې هوډ چې امريکا وګورې
راځه زر وارې په دې لياره راشه
دلته به ته هرڅه زما وګورې
تاته به زه ښه هرکلی ووايم
ته به هم هر څه د هر چا و ګورې
د پردېسۍ او د بېلتون غمونه
زموږ د ژوند په هره خوا وګورې
(هر چاته خپل وطن کشمير دی) کنه
دغه متل به په رښتيا وګورې
که خواږه ډېر دي، تراخه هم ډېر
د ژوند غمونه به بلا وګورې
په پاکو کليو او کورونو کې به
زړونه ناولي د هر چا وګوري
سوځي په اور کې د روخي اندونه
که ودانۍ د اروپا وګورې
(۲)
ورور او تر بور به وي زموږ د کلي
خو په چوپړ کې د اغيارو تللي
هېواد شو کنډ کپر لا ستړي نه دي
چا چې ودکا او که ويسکي نوشلي
هغوی به څنګه وداني وکاندي؟
چا چې بچيان د خپل هېواد وژلي
هغوی به څرنګه باور وګټي؟
چا چې کاسې لا هم د دال څټلي
هلته سياست او د مذهب لاسونه
پرمخ د ځمکې کې هر څه سېځلي
چارې ددين دي له هرچانه پاتې
په نوم د خدای دي ټول شيطان بللي
تر بيرغ لاندې د افغان په نامه
هاغه به کېږي چې دښمن ويلي
د ورور ولۍ او د اسلام په نامه
د هر دښمن په توغندو مو ولي
په ټوله ځمکه کې دې اور بل شوی
په رډو سترګو دي هر چا کتلي
(۳)
دلته سياست او د مذهب چارواکو
هرڅه په مينځ کې د خپل ځان وېشلي
هر يو واکمن د سياست او مذهب
د خپل هېواد ټول نواميس منلي
هر يو په خپله دی بسيا برخه کې
څنګه قانون چې هم روا ګڼلي
د ملا خېټه ده مړه له هر چا
چړې ته هرڅه لا هرچا بښلي
وزير، رئيس، مشر مامور که ګورې
لا له هر چا نه معتبر ختلي
يو د جرګې بل دې لمانځنې کار ته
هر يو په وار خپل هېوادوال بللي
هيڅوک د چا سره بدي نه کاندي
ټول خو په ليار د قناعت کې تللي
کار په سيالي کې د اندونو کېږي
ټول دي په پړي د قانون تړلي
چا د وطن په لوري هيڅ کله هم
نه دي په سترګو د بدۍ کتلي
(۴)
هلته خو ټول خوار ډېرکي ولس مو
په اسکيرلي توګه لوږه کې مري
په بېسدۍ کې ژوند د ټولو تېر شو
نشته دی څوک د ژوند پټی وکري
يو لږه کۍ دې د مړښت لپاره
لاهم د بل چا په ورشو کې څري
هغوی د بل چا د شرابو په خوند
بد بد مستۍ په بد مستۍ کې لري
د ګران هېواد د ښمنانو سره
کړی تړون د ورانولو سري
په بهانو چې ما او تا ووژني
وسلې را غواړي هوايي او بري
يو ښه نيرنګ د غولولو دي دا
د خپلې ژبې نوم يې ايښی دري
د باز منګولو ته به ټينګ شي کله
د شيطانت د دام تارونه نري
دا معجزه ده که کمال د خاورې
ښکلا خاورينه ده خو تاج يې زري
څه دی توپير د بې سدۍ او مستي؟
دواړه ناپوه دي له خپلې هستي
بن جرمني
۶ / ۸ / ۲۰۰۶
وستل د لېونيانو
ساقي راته په مينه جام په لاس نيولی دی
راځه! د ناز خوماره پسرلی راغلی دی
ښيښې د خمار ماتی په هر ګوټ کړو ددې جام
هستي کې مو مستي د لېونتوب ګټلی دی
جامونه په کړنګا شي چې منګی په نڅا راشي
خمار يې راته ښکاري چې لا ښه سپېڅلی دی
چې زه يې کړم بې هوښه او هغه پاتې هوښيار
قانون کې خو د مينې لېونتوب ليکلی دی
هر چېرته هم په ياد دلېونيانو مېړنيانو
په برم سره ولاړ د شهيدانو څلی دی
هيڅوک په هوښيارتيا کې نه دی مړ زموږ د سيمې
دا ټوله هديره د لېونيانو کلۍ دی
چې څوک د لېونيانو د وستل په لور په مينه
راغلی لېونی دی لېونی هم تللی دی
ما زړه ته کړل چې چېرته لېونيانو لا وځانته
راوښيه په مينه کوم هوښيار منلی دی
زړه پړنګ شو په ژړا کې د ګيلې په توګه وويل
هوښيار ته کوم مهال چا لېونی ويلی دی؟
هوښيار په ځمکه پاتې خو د ځمکې له مداره
ښاغلی لېونی دی چې بهر وتلی دی
چې ووايي رښتياوې په ښه لوړ آواز له هسکه
منصور غوندې مې دار ته نن (څاپی) بللی دی
بن جرمني
۱۱ / ۹ / ۲۰۰۶
*****
سپېڅلې مينه
خيال دې چې کله په نڅا شي زړه ته
باڼه مې واړه په رپا شي زړه ته
ستا د راتللو ليارې سر له څاره
سترګې مې دواړې په ژړا شي زړه ته
شونډې او خوله، د تندي هره ګونځه
لا له حيرته په خندا شي زړه ته
وروځو، لېمو، سترګو، بڼو له څوکو
ستا د راتګ زېری رښتيا شي زړه ته
تللی پر لوړو نا اشناوو غرونو
چېرې درمل کومه هوا شي زړه ته
په پردېسۍ کې يې ژړلي دي ډېر
پرېږدئ چې زړه مې بېرته راشي زړه ته
هيله ده دا د غمه ډک ګوګل مې
يو ښه انګړ د مينې بيا وشي زړه ته
بيا دې که ورټل غليم او غماز
زما به هم کلکه ويسا شي زړه ته
د مينې لاس دې که راوغځوې
د هوساينې به امسا شي زړه ته
د مينانو په ټوليو کې هم
نور به روښانه نوم زما شي زړه ته
جوړ به اتڼ کړم د تڼي له تڼه
ستا د راتللو که تڼا شي زړه ته
ته چې د مينې سوال مې هېر کړی ګلې
زما هم رنګ په رنګ سودا شي زړه ته
د مبارز (څاپي) سپېڅلي مينه
چېرې به هم يو ځل د تا شي زړه ته
بن جرمني
۶ / ۱۲ / ۲۰۰۶
مرور خيال
مرور خيال دې چې پخلا شي کله
ماته هغه مهال بلا شي، بله
د پلو لاندې ستا په نيمو کتو
زړه به زما وايه سلا شي، څله؟
د عدالت چې په کې ټکی نه وي
څوک به يې څه کړي که طلا شي، تله
لکه د خيال د جنون وچو هيلو
که مې په زړه کې بيا ځلا شي، ځله
تا چې د زړونو کلي پاک ولوټل
د تا به کور هم لوټ په غلا شي، غله
که وږمې وشيندي ښکلا سره سم
بلبل به تا لره هم راشي، ګله
چا چې دفتر د مينې نه وي لوستی
په ژوندانه به يې تالا شي، ډله
که مجنون لاړ شي د سارا په لوري
له ډېره غمه به ليلا شي، شله
ستا د بڼو له غشو اور ورېږي
وريت مې که ځان هم پرې والله شي، وله
څوک چې خپل ځان په فراغت کې ستايي
ماته په سترګو کې حيا شي، خپله
د مينې رنځ نه به هيڅ روغه نه شي
په تاويذونو که دې ملا شي، مله
د بېلتانه په تورو شپو کې که هم
دا ستا د مخ د لمر رڼا شي، بله
لکه پتنګ د شمعې وبه ستايم
(څاپي) که ستا په اور جليا شي، هله
بن جرمني
۱۶ / ۱۲ / ۲۰۰۶
غوټۍ شونډې دتا
کله به سپړېږي؟
د مينې بڼ کې زما
غوټۍ شونډې دتا
غوټۍ شونډې دتا
په دښتو کې د شګو
په غرونو کې د تيږو
کلونه شول د لوږو
راځي پر له پسې
ډېرېږي تلوسې
له ډېرې بې وسي
چې نه راځي په شونډو
هغه موده خندا
غوټۍ شونډې دتا
غوټۍ شونډې دتا
د هسک پر هره غاړه
خوښي کاندي نڅاوي
خو برخه د غمونو
په خټه کې اخښلی
زموږ د ځمکې والو
د ژوند په هر پړاو کې
د ساندو سره يو ځای
راغلې ده ښکلا
غوټۍ شونډې دتا
غوټۍ شونډې دتا
دا پورې چې ښکارېږي
په نوم د بوډۍ ټال
ليندۍ ده د رنګونو
وريا سره راغلی
د لمر وړانګو په مرسته
له ورېځو او بادونو
زرغونه به شي ځمکه
رنګينه شوه هوا
غوټۍ شونډې دتا
غوټۍ شونډې دتا
ځبېښناکو يو ځبېښلي
رنګ رنګه د زمان
پر کور مو دي راغلي
غښتلي د جهان
خو موږ ورته ولاړ يو
په نوم د پښتون والي
سرونه مو ښندلي
پر ټوله پښتونخواه
غوټۍ شونډې دتا
غوټۍ شونډې دتا
بن جرمني
۲ / ۱۵ / ۲۰۰۷
درېغه درېغه
عمر تېر شو بې درېغه، درېغه، درېغه
د شپېتو دپاسه نېغه، درېغه، درېغه
لا خو نه يم تر اوياوو رسېدلي
د مرګي اورمه کړېغه، درېغه، درېغه
سپينۍ واورې مې پر سر دي ورېدلي
د خزان د ساړه مېغه، درېغه درېغه
د ځوانۍ د مستي مست اس مې قربان کړ
د هوس د تېره تېغه، درېغه، درېغه
په چمن کې د بلبلو پرځای ښکاري
د شين ټاغي سترګه ټېغه، درېغه درېغه
د زړښت د سيلۍ وار راغی (څاپيه)
له هيبته شومه هېغه، درېغه، درېغه
بن جرمني، ۲۸ / ۲ / ۲۰۰۷
درېغه درېغه
ياران لېږدي بې درېغه، درېغه، درېغه
د بېلتون له درد او ديغه، درېغه، درېغه
د وصال او د بېلتون ترمينځ سيالۍ کې
د بېلتون شمله ده نېغه، درېغه، درېغه
له کاروانه د هر يار د لېږدېدنې
اورېده شي بغ او بېغه، درېغه، درېغه
په چاړه لکه قصاب مو هسې وژني
د بېلتون له تېره تېغه، درېغه، درېغه
له پنځښته يو اخته د ځان په وير کې
د مرګي له بده کړېغه، درېغه، درېغه
په ژړاوو د هيچا هم نه جار وځي
د مرګي ده سترګه اېغه، درېغه، درېغه
د هر يار د بېلتانه د غم په وير کې
ما هم ووهله چيغه، درېغه، درېغه
لکه ما غوندې (څاپي) په بېلتانه کې
د هر چا شوه ژامه هېغه، درېغه، درېغه
بن جرمني،۴ / ۳ / ۲۰۰۷
څلـــوريـــزه:
حيرانتيا
ځان ښيې کوربه غوندې، ناست يې د مېلمه غوندې
زه خو يې حيران کړمه، دې پښتونولۍ دتا
وايې له سمون نه خو، کړنې دې کږې وږې
څو به وي کږه وږه، دا سمونولۍ دتا
بن جرمني،۱۷ / ۶ / ۲۰۰۷
لوړه
لوړه په مينه او په وينه کړم، په ژبه کې هم
که په روغتيا وي که د يار د بېلتون تبه کې هم
ما خو هيڅکله محبت کې خيانت نه دی کړی
که په ناسوبه وه د يار د مخ، په سوبه کې هم
بن جرمني، ۲۷ / ۷ / ۲۰۰۷
مينه
مينه په وروځو ده، په سترګو که په بڼو د چا؟
که ده په شونډو، په لېمو، په وېښتو ګڼو د چا؟
زه غواړم سره د اننګو، د کڅو تور تورونه
نور مې پروا نه شته هيڅکله لا په چڼو د چا
پرخه
لکه د کڅو چې د ېوال د بڼو تاو دی ترېنه
هسې ازغيو کې ښکلا په پټېدو خوښه ده
ګوتې لېمو ته مې د ګل چې نېږدې نه کړې کله
پرخه په وړانګو کې د لمر په ځلېدو خوښه ده
اوښکه
پرېږده چې ستړې شي د ساندو د نغمو سره مې
ستا نڅاګره ادا لا په نڅېدو خوښه ده
ټوله نړۍ په تماشا درته راغلې ده خو
اوښکه بېوزله دې لا هم په څڅېدو خوښه ده
بن جرمني،۸ / ۲/ ۲۰۰۸
****
په کنډر کې د ژواک
ځای د تڼۍ نيسيي چې ځنځير د ختو چاک
نه مومي بوډا هغه د تېرې ځوانۍ ځواک
لرې شه زوړ توبه، ګلابي شونډو په جام کې
اوڅښم خواږه لا، د ځوانۍ د بڼ د تاک
چا چې ژوندانه کې خپله ژبه ښه لمانځلی وي
زه خو يې ستايمه که ژواک وي که پژواک
مړ هغه ولس دي په نړۍ کې د سيالۍ
نه لري هيڅکله چې د خپلې ژبې واک
چېرته د انسان په وژنه چا؟ چانه پوښتلي دي
مه رسوه غږ تر عدالت پورې د هاک
وسوځوه زړه کې تړاوونه څه دې کرکي دي
اوسه خپل ولس ته ښه سپېڅلی مينه ناک
هرڅه د هوس په اور کې سوځي د ځواکمنو
دی تنور د ظلم دې جوړ کړی لوی بلغاک
غټ وي که وړوکی، که وي دروند او که هم سپک
نه ښکاري ړانده ته، دغه ټول لکه خاشاک
نه وو چې لارښود مو پوه، د ژوند له جګړه تونه
هر يو چغزنې بری مو واوخته مټاک
چاته چې لارښودنه وي رښتينی او هوښيار
خوشې غورځي پرځي کا، په کنده د هلاک
نه غواړي غوږونه د دروغژنو چې لا واوري هم
چېرته چې وينا وي د رښتياوو د ټيک ټاک
رابه نه شي سوله لا په ځمکه د افغان
څو چې کرل کېږي ترورېږم او ترياک
بې له مينې وينې، نور څه نشته د (څاپي)
څه غواړي بلوسګره په کنډر کې د ژواک
بن جرمني،
ښــــځـه
د چا په شونډو اننګو خوښه ده
د چا په وروځو په لېمو خوښه ده
څوک يې غاښونه د صدفو ستايي
د چا په خال او په کمڅو خوښه ده
ځينې خو ستايي د وېښتانو څپې
د چا په ناز او کرشمو خوښه ده
څوک يې د تيو او وره نونو ستايي
د چا په سترګو او بڼو خوښه ده
ځينې سيرت ځينې صورت خوښوي
د چا په ونه او جامو خوښه ده
چاته د ژوند ده د پايښت خبره
د چا يوازې په شېبو خوښه ده
ځينې د خپل د کور مېرمنه ګڼي
د چا د کليو په دېرو خوښه ده
څوک يې د مور په نامه ډېره ستايي
د چا ګلرنګه په وږمو خوښه ده
څوک يې د اور د بېلتانه نه تښتي
د چا جليا په سرو لمبو خوښه ده
کور دی ګلبڼ مېرمن بلبله د ګل
بلبله ګل ته په نغمو خوښه ده
ښځه د کور مېرمن، واکمنه د کور
د کور د واک په مرتبو خوښه ده
ماشوم چې څومره د مور غېږ کې خوښ دی
هومره مور خواته د زانګو خوښه ده
چې په زانګو کې خپل ماشوم ويده کړي
په ترانو للو للو خوښه ده
تراخه وي زهر چې يې نوم وانه خلي
ښځه هر کله په خوږو خوښه ده
خواږه چې څنګه د خوږو خوښېږي
هڅې هم خولی ته د ترخو خوښه ده
د جنت حوره، پرښته د جنت
ماته دنيا کې په ژوندو خوښه ده
زېری د مينې د ښکلا له هسکه
بيا د (څاپي) په ترانو خوښه ده
بن جرمني،۱۶ / ۲ / ۲۰۰۸
پلوشې
له مخه لرې کړه کمڅۍ خورې ورې پلوشې
په مسکا وځلوه شونډې تکې سرې پلوشې
وړانګې د لمر دي که دا ستا د مخ شغلي ووايه!
د ژوند پر بام مې چې لا هاغسې لرې پلوشې
يېبره د کر به دې ترلاسه شي د ژوند نېکمرغي
په زړه کې مينه دا زما چې نن کري پلوشې
له شينکو کڅو نه دې ځار چې مې ټول شته د ژوند شي
داسې ارمان دی، زما د تن هرې زرې پلوشې
په ونه ټيټه، بڼه سپينه، طلايي وېښتانو
ناوې يې ښکلې ژما د ژون د سر دری پلوشې
له بېلتانه، نه مو ترمينځه چې بيا ونه وايي
(هاينه) ټوټې کړ ستا د غم تېری اری پلوشې
يادونه: دغه پورتنۍغزله مې د ښاغلي زيباستيان (هاينه) په غوښتنه ليکلې، زيباستيان (هاينه) يو دوه ويشت کلن المانى ځوان دی، چې د ټولو اروپايي ژبو په شمول په پښتو ژبه هم په روانه توګه غږېدلی شي. نوموړی په فارسي، بلوڅي، کردي، سندي، اردو، پنجابي او هندي ژبو هم پوهېږي او خبرې پرې کولی شي.هغه له يوېالمانۍنجلۍ سره مينه لري او غواړي چې ورسره واده وکړي، سره ددې چې د ځان لپاره يې پښتو نوم (زمری) غوره کړی، خپلې راتلونکې مېرمنې ته يې هم د (پلوشې) نوم غوره کړی دی او ورباندې ايښی يې دی، نو ځکه هغوی ته ما دغه غزله د ښه راتلونکي ژوند په هيله وليکله چې ډېر ډېر پرې خوښ شوي هم دي.
مبارز (څاپی) بن ، جرمني، ۱ / ۳ / ۲۰۰۸
غـزلـــه
يه ښکلي مينان دي کړيدلي دي که نه دي؟
په اور د بېلتانه کې سوځېدلي دي که نه دي؟
په سوچ کې به د چا د مينې پاتې يې که نه يې؟
له سترګو دې هم اوښکې څڅېدلي دي که نه دي؟
وريا کي د ګوليو د بمونو له آسمانه
کنډرې د چا ړنګې دې ليدلي دي که نه دي؟
له ورېځو به څوک هم کله پوښتنه داسې وکړي:
چې څاڅکي د وريا دې ورېدلي دي که نه دي؟
جنډې د شهيدانو هره خوا چې لا رپېږي
تا هم له يتيمانو اورېدلي دي که نه دي؟
له هسکه د غروره که راکوزه شي وګوري
د وينو مو رودونه بهېدلي دي که نه دي؟
د مينې لېونيان دي هره خوا خواره واره شول
له غمه د هجران دې ژړېدلي دي که نه دي؟
ميليونه له وطنه په بهر کې آواره دي
په غم د پردېسۍ کې زورېدلي دي که نه دي؟
له هسکه د غمونو چي غړمبېږي هم ووايه!
دا ستا د تندر شونډې برېښېدلي دي که نه دي؟
خوښې ته د تګ پښې د مبارز شولې ورماتې
وارونه د ميرڅۍ پرې لګېدلي دي که نه دي؟
بن جرمني،۱۰ / ۴ / ۲۰۰۸
بوللـه
چې انسان لره خوښي بښي اختر دی
چې اختر لري هغه ښه بختور دی
نن خو نوم د اختر بيا له هر چا اورم
که په کور کې دی دننه که بهر دی
ځينې بوخت دي په خوښيو د اختر
چاته پروت لا د غمونو لوی دفتر دی
ځني خاندي هوسیږي په نڅاوو
څوک اخته د غم د ویر په زیراو زور دی
ځيني دي له هره غمه نه بې غمه
چا پر چا هم غوړولی خپل وزر دی
خو په برخه د هغوی څه خوښي نه شته
څوک چې پروت له کرښې لره او که بر دی
په ګوګل دننه زړه ساتم په مينه
له دې زړه نه مې يو پاک الله خبر دی
داسې مه ګڼه چې ما ده خوله تړلې
څېرې کړي مې هر چاته خپل ټټر دی
خوښي نه شته د خوښي او زما ترمينځه
د بېلتون لښکر پرېوتی سر په سر دی
بېلتون نه شته له بېلتونه ځکه ځکه
دا زما او د بېلتون کور ور په ور دی
په ويالو کې غوټې مه وهه چې نه شته
ملغلرو ته يوازې سمندر دی
چې انسان پر انسان نه ورځي هم هلته
د بدۍ د هوډ د دوه غرونو ټکر دی
د جګړو د اور په لټه شول بد مرغه
چا چې سوله روغه غوښتي بختور دی
تباهي ده په نغمه د آزادی کې؟
يا خو دا چې سندر غاړي يې کافر دی
چې ماتم او مصيبت شو زموږ هېواد ته
د اووم او د اتم د غوايي ښکر دی
بيا هم هلته د ولس د مرګ لپاره
له لوېديځه څخه تللی لوی لښکر دی
چې په وينو کې لا نه دی لمبېدلی
راته وايه کومه دښته ده که غر دی؟
هره ونه هر يو بوټی يې سور ښکاري
که څېړۍ ده که بر لنځه که نښتر دی
ګرځېدلی کومه پېښه چې د کال ده
هم هغه خو توره بوړه د سپين غر دی
د چا نوم چې لا په خولی اخيستی نه شم
اوس هغه زموږ د خوار کلي رهبر دی
په وينا کې لکه ستر عالم ددين
په عمل لکه د کلي لنډه غر دی
د چندخو او غوماشو وه محفل ته
په نڅا او په سندرو لکه خر دی
په ټول ژوند کې چې د کلي چتکي ويشتي
هم هغه مو نن د سيمې سکندر دی
د وطن کلي بانډې ښارونه ړنګ شول
ملامت چېرې يوازې ملا ببر دی
په دې لياره کې هر چا کړه ينه يخه
د ګوندونو که اصغر دی که اکبر دی
ماشومانو ته د لوبو په چلول کې
افلاطون سره استاد مو برابر دی
چې واک پرېوته په لاس کې د لوټ مارو
چاته پاتې نه غالۍ ده نه ټغر دی
له هغو ښاغليو سل ځله ځارېږم
چا چې تاج ايښی پر سر او قلندر دی
که څوک نن په ملاتړ د حق وچت شي
په ګانده کې (مبارز) يې شمله ور دی
که په دې کې څه غلطه چاته ښکاري
دده کاڼي او زما خوارکی سر دی
بن جرمني،۲۶ / ۱۱ / ۲۰۰۸
څلـــوريـــزه:
واوره
هرې څنډې ته د ځمکی رسېدلی
د افغان د هېواد پېښو نښانې
د بريو د وياړونو په غرور کې
ګوره مات شول فاتحين د زمانې
بن جرمني،۲۶ / ۱۱ / ۲۰۰۸
ســـــــــــــــــــــــولــــــــــــــــــــه
ښکاري چې د ژوند يوه اسره غوندې
رابه شي هغه خوره وره غوندې
تاوی دي ورباندې سر په سر لړی
نه ښکاري چې سترګه يې ذره غوندې
رنګ يې د رنګونو اور کې سوي دی
ښکاري چې له بڼې نه ايره غوندې
لري به شي دا تورې تيارې د غم
پاکه به شي سيمه ښه سوتره غوندې
نه راځي باور ته په عقلونو کې
چاته مو کتنه ښه کره غوندې
ښکاري مو د کلي د کوڅې ورشو
سترګو ددښمن ته سر دره غوندې
څه شوه که مهال د جبر شونډو کې
ودراوه غليم راته غره غوندې
ځبېښي مو هر غاښی د دښمن وينې
بيا لکه کړپه او تاتره غوندې
رسي ميوندۍ ټپه غوږونو ته
ننګ دی (مبارزه) ښه سره غوندې
بن جرمني، ۲۸ / ۱ / ۲۰۰۹
کرواړی
څه ريبي لوګري، څه په لاس د وږي ساړي دي
ماته خوشی پاتی تشې ځمکې د کرواړې دي
لا به کډوالي او لا به ترهه د بېوزلو وي
چېرته چې چارواکي په خصلت لکه غوباړي دی
سر په سر به اوري لا بمونه د پښتون په کور
کوم چې د بدۍ په نيت راغلي دومره خراړي دي
ولې نشته پای د ورانولو او وژلو لا؟
ولې دغه کلي او کروندې ټولې شاړې دي؟
بې کومې ګناه او بې خطا ګوره ځاځونو کې
هر چېرته نيولي غليمانو چينګي داړي دي
څومره چې بهېږي هومره پاکې د چينې اوبه
وګوره بويناکې د هر ډنډ اوبه ولاړې دي
نشته عدالت او نه يې نوم هم چېرته پاتې دی
کله چې د غلو او د چارواکيو سره غاړي دي
هر کله په پوهه د خبرو جګړه پای مومي
نور خو د جګړې په ملاتړ خبرې کراړې دي
ګوره زما په سترګو (څاپي) هغو مختورونو ته
چا چې هم له ځمکې پورته کړي خپلې لاړې دي
بن جرمني، ۲۷ / ۳ / ۲۰۰۹
څلـــوريـــزه:
غاړی دي
دلته ددې ښار په هر يو پارک کې که څوک وګوري
ډلې هلکانو سره انجونې هم ولاړې دي
نه شته ده لولې او نه يې نوم هم چېرته پاتې دي
چېرته چې د انجونو د هلکو سره غاړې دي
بن جرمني، ۲۷ / ۳ / ۲۰۰۹
*****
پسرلی
رنګونه ښکلوي چې اننګي نن د ښکلاوو
بيا ښکلی پسرلی کړ د مين سترګو ژړاوو
غړمبېږي ورېځې پورته تندرونه په نڅا دي
غړمبس او ټسهار هره ګړۍ دی د بلاوو
نېزونو د نيازمنو مينې ړنګې کړلې ګورم
د سژ کال پسرلی چې دی راغلی په غوغاوو
بيا دښتې، غرونه، کلي او بانډو کې د ذرغاوو
راپورته انګازې شوې د زرکانو د خنداوو
رمې دي د شپنو او که غوايي د غوبنو دي
په لوري د ورشو د څرا درومي په نڅاوو
تيارې د ژمي ورو، ورو د يخنيو سره درومي
تاودې ورځې به راشي د لمر سترګو د رڼاوو
د مينې د ګلونو غوړېدلو به وار راشي
وږمې به په نڅا شي ددې سيمې په هواوو
بڼونو چمنونو کې د ژوند له رنګينيو
نغمې به اورېده شي د بلبل له هرې خواوو
د مينې د ملګرو ډلې دلې هرې خواته
(څاپي) غوندې به بوخت وي د هر بڼ په تماشوو
بن جرمني ۲۰۰۹
د اجمل خټک په مړينه
نن خټک لاړ په ګانده به مو بل يار ځي
(د يارانو کډې ګور ته وار په وار ځي)
نه ستنېږي که وژاړمه په کوکو
څوک چې دلته دي راغلي په دې لار ځي
په هيلو د پسرلو چې وو راغلی
هغه يار خو مې نامراده له بهار ځي
که شمتن وي که بېوزلی او که بل څوک
هم هغه به په ژړا او په کوکار ځي
بڼ کې نه دي لا ګلونه ټوکېدلي
دا توتيان مو ترېنه څله په کنار ځي؟
سهار نه دی د سپرلي پر بڼ راغلی
د وږمو کاروان پر بله جوپه بار ځي
منی او ژمی سر په سر راځي او درومي
خو له سيمو مو ګوښه د سپرلي وار ځي
د مين د مينې راز د ژوند آغاز دی
دا آغاز وايه چې څنګه په تلوار ځي؟
پر هر بڼ باندې د نورو سپرلی راشي
خو پر بڼ د پښتنو د غم ناتار ځي
باباګان او لالاګان مو واړه لاړل
د ملګرو کاروان پاتې پر انګار ځي
د پښتون جامه ګنډونکيه لږ خو پام کړه
د ګرېوان ريښې مو څله تار په تار ځي
وايي يا د اسامه يا خو د بوش شه
که دانه کړې ککرۍ به دې پر دار ځي
(سيائي) او (القاعده) خو داسې برېښي
چې د چا پر کور يرغل ته داړه مار ځي
يوه لويه دسيسه جوړه راغلې
پر پښتون باندې د غم لکه امبار ځي
خدايه! وغزوه لاس د خپلې مرستې
د پښتون ولس د زغم سره قرار ځي
بيا خو وران کړه ټول مکرونه د مکارو
د خټک د هيلو بڼ باندې غدار ځي
ما (څاپي) ته د خټک هم هغه لار را
چې په مينه کې سيده په لور د يار ځي
بن جرمني،۱۴ / ۲ / ۲۰۱۰
غرور
ما ګل درته نيولی دی د مينې په دستور
ته ماته هيڅ نه ګورې لا په سترګه د مزدور
نه زه د تا مريی يمه، نه ته زما بادار
بې هيڅه سپکې سپورې وره وی د خپل غرور
هوا چې شي په لاس کې د غرور د ظالمانو
بېوزلو ته به هر څوک وي ولاړ لکه تربور
ځان وژنيو بريدونو کړه پښتون مينه ويجاړه
نړۍ ناسته په سوچ ده پر ټغر لا د ترور
زرغونه به بيدا شي د ريديو د ګلونو
وږمې چې لا خورې شي د سپرليو د سرور
ګوګل کې به دننه د زړګي د سرو سکروټو
اورونه به ايرې شي د ګل وږمو په ظهور
د مينې په ورشو کې که سارا ده او که کلی
مين لره ښکاره شي ګل مخونه سپين او سور
دراغنه داوګری د طالبانو تشه مه شه
چې ږيره د ملا مې هم فاران ګڼي هم طور
سارا به تکه شنه شي چې يو ځلې مجنون مخي
له بريده د ځان وژنيو نه ځان وژغوري په کور
ساقي زر شه ووايه په څښا کې د څه ورکړل؟
شو ستا په څښا ستون کې (مبارز څاپي) رنځور
بن جرمني ۱۴ / ۴ / ۲۰۱۰
بېلتون
اورېدلی مې دی ځې ته په بل لورې
دا زما د مينې خواته بيا نه ګورې
د تګ ليارې دې شه ډکې له ګلونو
وايم هرې خواته هم چې ته وګورې
مينه هسې متاع نه ده چې يې واخلې
په بازار کې پر هر چا باندې وپلورې
يا يې وګڼې چې هر کله هر ځای کې
په وړيا توګه کولای شي وپېرې
د بېلتون له نېزه نه دي څوک بچ شوي
ما ليدلی له دې خوړ نه پورې اورې
پر هر کلي ډمامې يې غږېدلې
اغيزې يې هم پرتې دي تر ښار پورې
د (څاپي) د مينې ډکې وينا اورې
چې د زړه په سترګو لولې کرښې تورې
بن جرمني،۲۰۱۰
بــــــــــاړه
ووايه چې څه وايې؟
هر څه چې په خوله وايې
مه وايه چې نه وايم
دارنګه چې ته وايې
ماته لکه شاتو دي
څومره چې تراخه وايې
څنګه به مې هېرې شي
دومره چې پاخه وايې
ګل غوندې تازه شمه
کله چې خواږه وايې
نن څه پېښه پېښه شوه؟
دم په دم کاږه وايې
بل څوک که يوه وايي
ته راته پينځه وايې
څنګه دې پېرزو وشوه
ورځې ته مې شپه وايې
نه چې د چل ول په دود
يو رنګه تياره وايې
سپينه درنه غواړمه
توره بې مزه وايې
څو به په خبرو کې
تل کاږه واږه وايې
اوسې لا په کلي کې
نښې دراغه وايې
ستا سترګې دې سپينې لا
ماته دې رانجه وايې
باز غوندې شاهين غوندې
لوړ دی الواته وايې
وار چې بيا د ښکار راشي
ځان ته دې کارغه وايې
زه درته کابل ښيم
ته راته واڼه وايې
وړاندې له تورخمه لا
بيا هم له واګه وايې
څو به په غمونو کې
چارې د واده وايې
بيا مې د ځيګر په لور
نېغې د باڼه وايې
سوځې مې اورونو کې
دېته هنګامه وايې
هسې مې غوږونو ته
وچه ترانه وايې
زړه مې چې راوباسي
بڼې ته چاړه وايې
لا مې د ځان غوښو نه
ځان لره خواړه وايې
ځان شمېرې ځوانانو کې
بل ته د زاړه وايې
غم دې کړ بوډا (څاپي)
دېته هم باړه وايې
بن جرمني، ۲۷ / ۱۰ / ۲۰۱۰
څپېړه
چې څومره درد، هومره درمان څپېړه
لري خواږه مې د جانان څپېړه
لکه ګل پاڼه ښه خوږه لګېږي
د خوږو شونډو د ارمان څپېړه
سوځي په اور د پښېمانيو کې لا
چا چې خوړلي د حرمان څپېړه
مينه د ښکليو هم ښکلا د ښکليو
پاڼه د ګل ده د ريحان څپېړه
د اننګو سره به يې وځلېږي
څوک چې مني د ګلستان څپېړه
د پسرلي د ګل موسم مهال کې
ما هم منلي د باغوان څپېړه
هر کله اوري د ماليار په وړاندې
پر ما (څاپي) د ګل باران څپېړه
بن جرمنی، ۲۸ / ۱۰ / ۲۰۱۰
ټپي ټپي
چې کوم سر د مينې سر و، هغه سر ټپي ټپي
مينه کله چې ټپي شوه ، شو بشر ټپي ټپي
د قابل د لاس په ګوتو ، د هابيل وينه شوه تو يه
د ادم ځوځات د مينی ، شو جوهر ټپی ټپي
د بابا د مينې کور شو، چې ټاټوبی د زورواکو
د زور واکو زورواکۍ کړ ، لر او بر ټپي ټپي
چې د سولې مينې کور وو، نن هغه له لرې ښکاري
ټول دننه ژوبل ژوبل، ټول بهر ټپي ټپي
هيڅ د بام نښه يې نه شته، په بمونو دی ړنګ شوی
هم دېوال يې ژوبل ژوبل، هم يې ور ټپي ټپي
سوله مړه ده ددې سيمې، روغه لا هم ده ناروغه
د ښېګڼو او د ډاډ هم، دی لښکر ټپي ټپي
هر يو ټپ لره چې ګورم، دی د ټپ دپاسه ټپ
د ټپونو هر يو ټپ دی، سر په سر ټپي ټپي
هوا ژوبله ځمکه ژوبله، د ځاځنو په سيالۍ کې
غرونه ژوبل لا هم ښکاري، سمندر ټپي ټپي
حجره ژبله جومات ژوبل په بمونو د ځان وژنو
هره خوله د خندا ژوبله، هر اختر ټپي ټپي
تشدد دی ژبغړانده، د زورواکو په مستۍ کې
د هوا مرغان يې هم کړل، په وزر ټپي ټپي
باچاخان شو ژوبل ژوبل،ولی خان شو ژوبل ژوبل
اکبرخان اکبر سره هم، صنوبر ټپي ټپي
باچا خان چې لکه لمر به، هرې خوا وړانګې شيندلی
هغه وړانګې تتې تتې، هغه لمر ټپي ټپي
چې د خوب ځای کې زورواکو، صمد خان بابا شهيد کړ
کوئيټه شوه ساندې ساندې، پېښور ټپي ټپي
دغني لیونۍ مینه،سمندردعقل او پوهي
دهغی پوهی او عقل،شو ثمر ټپي ټپي
د اجمل خټک په زړه هم، د تڼاکو سيلۍ راغلی
د ولس د ژوند په غم شو، په ټټر ټپي ټپي
د سايل د شعور شعر، چې شي يېبره د غوښتنو
د وطن کچکول په غاړه، قلندر ټپي ټپي
د وطن غرونه مو واړه اړخ په اړه دي ژوبل شوي
که شمشاد دی که کاوون دی، که سپين غر ټپي ټپي
نه ودانه ده ودانه، نه هم شاړه لکه شاړه
د جګړو دلاسه ښکاري، سم او غر ټپي ټپي
عدالت چې سر خوړلی، د بې نياوو تېرو تورو
هم دربار کړ ژوبل ژوبل، هم دفتر ټپي ټپي
دښمنان د مينې هر ځای، مينان په کاڼو ولي
د وطن ليلا خو هم شوه، په ځيګر ټپي ټپي
چې د ژوند په سمندر مو، د وژونکيو سيلۍ راغلی
هم بېړۍ شوه دړې وړې، هم لنګر ټپي ټپي
لا ورئيېنه چې شوه ژوبله، د څيرو څخه اوس ښکاري
هر اصغر دی ژوبل ژوبل، هر اکبر ټپي ټپي
روغي پاتې نه شوی هيڅ يو، د تاريخ په زړه کې نښې
که کړپه که تاتره ده، که خيبر ټپي ټپي
په منتر د چا رانه غلل، منګوران د زور د سوړيو
د کوډګرو هره هڅه، هر منتر ټپي ټپي
مينه ناکه پېرزوينه، چې په زړه کې د (څاپي) وه
هاغه هم شوه د زورواکو، په خنجر ټپي ټپي
ما په سترګو کې د ستوري، دغه کرښه ده لوستلې
نه به شپې داسې تيارې وي، نه سهر ټپي ټپي
بن جرمني
۲۰ / ۲ / ۲۰۱۱
غزله
لاله د شونډو کړ مجنون په خندا
چې جګړه بايلله بېلتون په سارا
د ريدي ګل د ژوند کيسه چې واورم
په هر څه پوه شمه د مينې په رښتيا
شونډې او ذنه د ګل لښتو مسکا
مينه جنون ته رسولی شي بيا
څڼې، اوربل، باڼه د سترګو غيشې
وژني او ژوند بښي هم دی سره دا
د ګل د پاڼو د وږمونو نه زار
د ماليار هره هڅه، زغم او مسکا
له کور او کلي په ډېر لري واټن
اورم د مينې اوره نېزه غوغا
د لېونتوب هسې پراخ ورشو کې
مينې مجنون ته رسولی ليلا
اوښکی د زړه د مبارز (څاپي) هم
پر دښته کړي د لېونيانو وريا
بن جرمني
۳ / ۴ / ۲۰۱۱
توتکۍ
د ماشوم لپاره:
يه سپېڅلې توتکۍ
سپينه دې لکۍ
ښکلې دې بڼه کې دي
ښکلې ټونګه کۍ
کال په کال راتګ لرې
دلته زموږ سيمې ته
او:
دلته زموږ کور کې
اچوي هګۍ
ته د سپرلي زېری يې
راشې زموږ سيمې ته
موږ هم کړو درناوی
ستا د خپلواکۍ
تاته ستا په واک کې دي
زموږ د کور دننه ټول
هر چېرته چې وغواړې
جوړه کړې کورګ
څومره ښې ښا شي
ټولې کړې له هرې خوا
راوړې په منګلو کې
او جوړه کړې چرګۍ
چېرته چې چتونه دي
هلته ځان ته وټاکې
بيا د اوسېدو په هوډ
خپله ځاله ګۍ
خټو نه خاشاکو نه
ښه لايق خټګر په څېر
جوړه کړې د مينې کور
ښکلې انځورګۍ
الوځې را الوځې
د هسک په هره څنډه کې
سر په سر غورځنګ سره
نيسې مياشه کۍ
تل په لېږدېدنو کې
ژوند ته ښه ښکلا بښې
کله په شمال کې او کله په سهيل
پراخه ورشوګۍ
غوړمه دتا په څېر
زه (څاپي) په سوله کې
هرې خواته والوځم
په مينه وروګلوۍ
بن جرمني
۴ / ۱۱ / ۲۰۱۰
ژونــــــــــــــــــــــــــــد
ښکلی دی ژوند ښکلی دی
غوره او سپېڅلی دی
مه لړۍ ناولو کې
مينې پاک ساتلی دی
مينې پاک ساتلی دی
ښکلی يې پاللی دی
ډکې خولې خندا سره
ښه يې تخنولی دی
درېغه ناروا توګه
کرکې ډېر ځبلی دی
کرکې ډېر ځبلی دی
بد بد يې رټلی دی
هر رنګه تورونکي
لا يې ک�
بېرته شاته