تر ډېره بریده؟
د ټول افغان او روهي ن جالونو څخه په ډېره مننه، چې د ،،اوبلن، یعنې څه؟،، په هکله یې زما لیکنه خوره کړې وه. هلته مو دې ته ګوته ونیوه، چې شدې، تیل او... اوبلن نه دي، دا چې دا بهیږي، نوبهیدونکي دي.
ګرانو لوستونکو:
ما لیکلي چې: ،، بدنونه د همغه ګډ خوي له مخې نومول کیږي،، ټیک نه دی.
ټیک یې: اجسام یا بد نونه یا تنونه د ګډ خوي له مخې ټولګیز کیږي، لکه شیدې، تیل، شړومبې ... او داسې نور، چې د بهیدونکو ټولګي پورې اړه لري یعنې بهیدونکي دي. د دې بخښنه دې وي، چې د یو بل څه په پیل کې مو موضوع بدلیږي، خو دا ټول هغه څه دې چې تراوسه نیمګړي پاتې دي او په داسې څه کې بیا هرډول ستونځې رامنځ ته کیږي.
اوس خپلې اصلي موضوع ته راځم.
ما د یوه ن ج په مضامینوکې دا لاندې ولوستل:
،، ...سيمه کې بدلونونه تر ډېره بريده د امريکا او غير اسلامي متحدينو د ...،،.
او همداسې: ،، تر ډېره بریده داسې ډنډوره شوې...،،.
او یا ،، اوياهم تر ډيره بريده سياسي اواقتصادی ... ،،
ګرانو لوستونکو! موږ تل په ،،برید،، د ،،برید،، له امله په پوله برید کوو، خو دا مو د خبرو موضوع نه ده، که پوله وي، حد یا برید.
موږ دې ،، تر ډېره بریده،، د ویونو یو په بل پسې لیکلو ته خپل پام را ګرځوو، چې ایا داسې یعنې ،، تر ډېره برید ه،، موخه په ګوته کوې او که نه یا شته ا وکه نه. یو څوک چې د یو څه سرته رسولو لپاره هلې ځلې کوي، نو تر ممکنه یا شونې بریده یا تر پولې هڅیږي او نه تر ډېره بریده. که یو څوک د یو څه سرته رسولو لپاره ډېر زیار باسي او ربړې وګالې، نو وایي، چې له بریده یا له پولې ډېر یا اخوا او نه تر ډېره بریده. لنډ: ،،ترپولې پورې،، یا هم ،،له پولې ډېر،، یا ،،له ( تر؟ دا د تر وییکي باندې په بل ځای کې خبرې لرو او زما په اند دلته نه راځي) پولې لږ،، لرو.
لاس ته راوړنه: ،،تر ډېره بریده،، د تورو موخه ور سره ايښونه نه ده یا دا نه شته. دلته به د لیکونکي موخه ،،له بریده ډېر،، وي.
واحد او خاطر یا لحاظ هم وایو
موږ په پښتو کې عربي ویونه ناسم کاروو، چې د هغې ډلې یې یو ،، واحد،، دی. موږ واحد د کچونو اندازې هغه ،،واحد،، ته وایو، چې انګریزي یې unit او الماني یي die Einheit دی او د دې په پښتو معنا ،، یووالی،، دی او عربي یې، چې د الماني عربي ډکشنري کې مې وکوت، وحدهّ دی. واحد په عربي کې یو ته وایې، چې یو زموږ له موخې سره سر او کار نه لري. ما دا یووال یا یوون بللی او ګرانو لوستونکو څخه هیله ده، چې په خپل اند دې ورته هم نوم وټاکي.
داچې پښتو ځوانه ده، د دې لیکنو څخه هم راته جوتیږي. موږ پردي وی (لغات) زیات وخت داسې کارو، چې په معنا او موخه یې نه پوهیږ، موږ تر هغه څه پوهیږو، چې څه ترې غواړو. داسې ډېر څه له عربي لرو، چې په عربي کې همغه زموږ له خوا غوښتلې معنا نه ورکوي، چې ګومان لرم یو به یې همدا خاطر وي.
په ،،تاند،، ن ج کې په ،، خاطر،، باندې د درانه استاد غظنفر اوږده لیکنه وه، چې هغه نه څیړم، او لوستونکو ته یې لوستنه ګټوره بولم. زه دې ته ګوته نیسم، چې د .... په خاطر یعنې څه؟
لیکنه زما ډېره خوښه شوه. زه هم غواړم په دې هکله خپل اند ګرانو لوستونګو سره ګډ کړم.
د ،، خاطر،، وی، چې همداسې یې په ،، لحاظ؟؟،، وی هم دی، عربي دی، نه پوهیږم، چې همغه د خطر له وی رانیول شوی او که بل څه دۍ، خو دا موږ یې چې کاروو او وایو، چې زه دا کار ( تاته ) کوم، د ... له خاطره. موخه ترې دا ده، چې ... یا راباندې ګران دۍ، یا مې همټولګیوال دی او یا ... . که خاطرد خطر خاطر وي،نو سملاسي پوهیږو، چې ناسم یې کاروو.
که د اسې څه څوک په الماني کې ووایي او دا په پښتو وژباړو، نو ،، له امله،، معنا به وړکړي، چې پښتو یې هم همدسې ده. زه دا کار د ... له امله کوم.
یا که ته دا کار چاته کړې او په ... یې بار اچوې یا خپله نیکي په اړوې، نو وایي چې: تاته دا کار کوم، د ... لپاره.
د دې لپاره بل مناسب وی ماته ،، یاد،، برېښي. که ووایو، چې: ،،زه دا کار تاته کوم د ... په یاد،، هم ماته ښه برېښي.موږ که په پښتو کې له عربي یا بلې ژبې کوم وی(لغات) کاروو او غواړو په پښتو یې کړو، نو د هرڅه لومړی یې باید په معنا پوه شو، چې دا وی په پښتو یا بله ژبه څه معنا لري.
که د بلې ژبې څه کارول نه غواړو، نو کړی شو چې پښتو کوونه یې - که نوم ورته نه وي- تشریحي ولیکو.
زما وړانديز دا دۍ، چې داسې پردي ویونه دې نه کاروو او هغه څه دې په پښتو ولیکو، چې څه مو موخه ده. د بیلګې په توګه: زه تاته دا کارکوم، چې ... راباندې ګران یا ---، سپین مې همټولګیز دی یا زه دا کار تاته د ... لپاره کوم. ښه یې داده چې: زه دا کار تا ته د سپین له امله کوم او یا د... په یاد.
لنډ د خاطر همداسې لحاظ راوړل اړین نه دي، چې پرې پوهیږو هم نه. په ځای یې ،،د پاره،، ، ،،له امله،، او یا ،،په یاد،، راوړی شو.
که دا داسې لږنور هم وغزوم: یو څوک که څه خرڅوي او یو بل څوک ورته راشی او غواړې،چې دا څه ارزانه واخلې نو ورته وایي، چې ،، زما لحاظ وکړه یا نرخ را کم کړه او یا ورته واي، چې، زما په خاطر مات ته دا څه ارزانه کړه، نو دی دلته خپل درنښت غواړي. که دا په عربي وي، نو موږ ته لږ درانه ځکه معلویږي، چې پرې نه پوهیږو او په یو څه چې څوک پوه نه شي، ورته ډېر درانه برېښي. که ورته ووایي، چې ماته یې ارزانه یا زما دپاره یا زما له امله یې ارزانه کړه، نو هغومره درنښت ورته په کې نه برېښي، ځکه چې پرې پوهیږي. که دا غواړو په الما ني يې ووایو، نو وایو: Machen sie das für mich belig او یا Geben sie es mir meinetwegen belig.
für mich او meinetwegen همغه زموږ د پښتو زما د پاره او زما له امله دی او په درنښت کې یې هم کوم اغیز یعنې لږ او ډېرنه راځي.