Adab au Hunar / شعر، ادب او هنر
دپلار نیکه
[13.Mar.2021 - 15:00]د پلار نـیکه وار تـېر شـو، وار زمـونـږه د پـښـتو دی
ورکـېـږو، کــه یـو نــه شــو، ضرورت د یو کـېـدو دی
د وخـت سره بـه ځـو یـا بـه وخـت ځـانــه سره بېایـو
د وخـت سـره که ځو، نو زېاتې وخـت دخوځېدو دی
که وخـت ځان سره بېایو، نو د نـنـګ تـوره راواخلئ
چې وخت ځان سره بېائې دا خوکار د نـنګیالو دی
میراث د نـنـګ غیرت چـې د نـیـکـونـــو دی راپــاتـې
دا وخت ځان سره بیایو وخـت د وخـت د بدلـېدو دی
چې سـتوری د سـبا د خـپلـواک ژونـد دی راخـتلی
د خپـل مـلک جوړېدو تـه وخـت راغــلې د جرګــو دی
..........................................
ارواښاد اجمل منصور
دار او دلدار، مخ - ۴۳
.
څه پیکه غونده کښې شپه ده؟
خو یار خوا کښې دی خوږه ده
.
ستا له زړه نه به ونه ځي
زما مینه پښتنه ده
.
ځم، ورځم ډېوې بلومه
ستا فرقت کښې شوګیره ده
.
زما خوله کښې د یار نوم دی
او د شیخ په خوله توبه ده
.
زندګي زموږه څه ده؟
یو غزل دی، یو ټپه ده
.
یار دې رانه کړلو ربه
د منصور دغه ګیله ده
فرقت = بېلتون، جدایي، جلا والی، فراق، لېرېوالی
Separation, partition, disassociation
........................................................
دعوه - ښاغلی عبدالباري جهاني
.
کندهار مې د بابا په قباله دی
که پنجشير دی، که واخان دی، وطن زما دی
.
هره لوېشت مې د نيکه او بابا ګور دی
په هر ګام باندې لحد او کفن زما دی
.
هر غاټول يې زما له وينو رنګ اخيستی
دا په وينو روزل شوی چمن زما دی
.
له نيکه راپاتې شوی په ميراث دی
دا د مُشکو رباتونو خُتن زما دی
.
سرداري يې زما په پچه ده ختلې
له آمو تر مست هلمنده، مامن زما دی
.
که تاجک دی، که اوزبک دی، يو افغان دی
د دې خاورې هزاره، ترکمن زما دی
.
چې فکرونه د نفاق پالي په سر کښې
امتياز يې د وهل او کُشتن زما دی
.
ښه يې زما دي، بد يې زما دي، هر څه زما دي
د دې خاورې ارغوان او زغن زما دی
.
دلته هره تیږه، کاڼی، بدخشان دی
دا لالونه، غرونه غرونه دمن، زما دی
.
د ازل تقسيم باغوان يم پيدا کړی
دا بهار، دا لاله زار او ګلشن زما دی
.
دا مورچل مورچل پکتيا او دا شیربريتي
چې فلک به کوږ ورګوري دښمن زما دی
.
که ميرويس دی، که اکبر، که مسجدي دی
هره تُوره، هر ميدان او تُورزن زما دی
.
فتح زما ده، فخر زما دی، جشن زما دی
شهيد زما دی، د ويرژلو شيون زما دی
.
چې په زړه کښې څه در تېر نه شي آسمانه
چې پرون مې د نيکونو ؤ، نن زما دی
.
.
دعوه = ۱) د حاکم په وړاندې له يوه سړي څخه د بل سړي حق غوښتل، غوښتنلیک وړاندې كول، هيله كول، اسره كول ۲) دعوا، دنګله، لانجه، شخړه، جګړه، ادعا
1) Lawsuit 2) Claim 3) Quarrel
قباله = پلورلیک، قواله، د ملکیت سند، د پلورو (خرڅولو) سند
لوېشت = لېشت، د غټې ګوتې او خچې ګوتې تر سره واټن (فاصله)
غاټول = لاله، مرغټ، شندی، شیندی ګل، غانټول، خاټول، سندوی
خُتن = د ولسي چين د جمهوريت د سنکيانګ په ايالت کې د يو ښار او د يوې سيمې نوم دی، دا سيمه په تاريخ کې ډېره مشهوره او مُشکو يې بين المللي تجارت درلود
پچه ختل = ۱) عسكرى خدمت ته غوښته، عسکرۍ ته جلبېدل ۲) د خسڼي (قرعه، پچه) ايستلو په ذريعه د چا ونډه ټاکل کېدل
امتیاز = ۱) توپير، بېلولی، بېلتون، فرق، تميز، جدایي ۲) ښه والی، لوړوالی ۳) هغه حق يا اجازه چې د دولت له خوا د ورځپاڼو، مجلو او ته ورکول کېږي
مامن = د امن او د ارام ځای، پناه ګاه
نفاق = مړغنډۍ، بې اتفاقي
کُشتن = وژل، مړ کول، قتل کول
ارغوان = ارغمان، يوه غرنۍ ونه ده چې ګردې پاڼې لري او ګڼ سور ګلان کوي
زغن = ټپوس، موږک باز
تیږه = کاڼی، بغرګه
فلک = اسمان، هسک
دښن = دره، تنګی، ترۍ، ناوه، تنګه، راغه
ازل = تندی، قسمت، تقدیر
تقسیم = وېش
فتح = بریا
فخر = ویاړ
ويرژلی = غمځپلی
شیون = شېون، سانده، فریاد، ګریه او غم
......................................................