Adab au Hunar / شعر، ادب او هنر
د رحمان بابا
[25.Apr.2021 - 21:06]منتخب کلامونه : عبدالرحمان بابا
اواز رباب نواز : غريب الله استاد
درګاه = درشل، آستانه، بارګاه = Doorway
ماخله = مه اخله
جداییه = جدایي = Separation
درومي = ځي
رخسار = اننګی
ګفتګو = خبرې اترې = Chit chat
دیار = کور، کوڅه، ښار، سیمه، هېواد
لاف = ځان ښوونه = Boasting
څرګند = ښکاره = Clear, visible
ـ
ـ
د رحمان بابا رح دیوان
مخ - ۳۷
ـ
چې هر چا لیدلی نه وي، یار زما
خير دی، دا که وایي بد، په کار زما
ـ
هر هغه چې وي دلبر زما لیدلی
نه به کا انشاءالله انکار زما
ـ
سر زما درګاه، د هغه یار عزیز وي
بې له دې لار نشته، بله لار زما
ـ
ما بې عشقه، بل څه څیز زده کړی نه دی
چې څه دی، هم دا دی، واړه کار زما
ـ
خدای دې یو له بله هېڅوک آزار نه کا
اې دلبره، ماخله ته آزار زما
ـ
یاره ستا د جداییه، په غمونو کې
سیند د اوښکو درومي، په رخسار زما
ـ
لوی او هلک واړه ستا خبرې کا
بل ګفتګو نشته په دیار زما
ـ
زه رحمان به لاف په عشق کې څه وهم
خود به ځان څرګند کا انتظار زما
ـ
ـ
منور = روڼ، پړکېدونکی، نوراني = Bright
شمس = لمر، نمر = The sun
قمر = سپوږمۍ = The moon
مښکین = مشکین، د مشک په رنګ، مشکي، تور رنګی، تور
مښک = عطر چې د هوسۍ له نامه (ناف) څخه په لاس راځي، مشک = Musk
عنبر = يوه غوړه خړه ماده ده چې ښه بوی لري او د عنبر نومې کب له کولمو يا ګېډې څخه را اېستله کېږي = Amber
پیوسته = له یو بل سره جوخت = Connected, adjacent
ابرو = وروځه = Eyebrow
نېش = نېښ، مچۍ، غالبوزې او لړمان په لکۍ کي نېښ لري، چې په دغه نېښ هر شی چیچي = Sting, lash, fang
نشتر = ۱) پاکي، تېره څوکه لرونکی د دانې يا زخم څيرولو يوه آله ۲) د نښتر ونه = Razor, scalpel
سیف = تُوره، تیغ، تلوار = Sword
خنجر = د چړې په اندازه يوه غوڅوونکې آله ده چې دواړې خواوې يې تېرې او سر يې راکوږ وي = Dagger
می = شراب، بوږ = Wine
شَکر = خواږه = Sweet, sugar
سپین سپېڅلی = پاک او پاکیزه، ډېر پاک، پاک وصاف، خیلی پاک، مبارک = Clean and clear
دُر = ملغلره، ګوهر = Pearl
سیب = مڼه = Apple
زنخدان (زه-نخ-دان) = د زنې د سر منځنۍ او ژوره برخه، زنچخی = Chin, dimple
سیم = تار = Wire
ثمر = مېوه = Fruit
عرعر = ۱) غرنۍ سرو ۲) ارار، هرهر، يو ډول چنار دی، جګوالی يې تر ٢٠ مترو پورې رسېږي
باریک = نری = Thin
وضع = بڼه، صورت، شکل، اکر (حالت) = Condition, state, case, circumstance, manner
موُ = وېښته = Hair
کمر = برګ آس، تور او سپين آس، ابلق، کمره = A horse with different colored patches
حجر = کاڼی، ډبره، تېږه = Stone, boulder
دل = زړه = The heart
دلبر = جانان، زړه وړونکی، معشوق، محبوب = The beloved, a sweetheart
بُت = ۱) لۀ لرګي، کاڼي، اُسپنې يا بل داسې څيز نه جوړ دَ انسان يا حیوان شکل ٢) محبوب (شاعري) پۀ درېیمه معنا کې صفت ٣) چپ چاپ ۴) انځور (تصوير)
ګنج = خزانه، مخزن = Treasure, safe, strongroom
ـ
ـ
د رحمان بابا رح دیوان
مخ - ۸۳
ـ
دا څه مخ دی منور
چې هم شمس دی، هم قمر
ـ
دا څه زلفې دي مښکینې
چې هم مښک دي، هم عنبر
ـ
دا څه پیوسته ابرو دي
چې هم نېښ دي، هم نشتر
ـ
دا څه سترګې دي قاتلې
چې هم سیف دی، هم خنجر
ـ
دا څه شونډې دي می ګونې
چې هم می دي، هم شکر
ـ
دا څه سپین سپېڅلي غاښ دي
چې هم دُر دي، هم ګوهر
ـ
دا څه سیبِ زنخدان دی
چې هم سیم دی، هم ثمر
ـ
دا څد قد او قامت دی
چې هم ګل دی، هم عرعر
ـ
دا څه مَلا ده، باریک وضع
چې هم مُو یې دی، هم کمر
ـ
دا څه زړه دی، د خوبانو
چې هم موم دی، هم حجر
ـ
دا څه یار دی نه پوهېږم
چې هم دل دی، هم دلبر
ـ
دا څه بت دی، زما ربه؟
چې هم بت دی، هم بشر
ـ
دا څه شعر دی رحمانه
چې هم ګنج دی هم هنر
ـ
ـ
غرقاب = ګرداو، په اوبو کې ژور ځای چې سړی او نور شيان په کې ډبېږي = Whirlpool
آتش = اور = Fire
پوچه = خالي، تشه، عبث، بې فائدې، پوچه د پوچ ښځینه بڼه ده = Nonsense, gibberish
ګفتګویه = خبرې اترې، ګفتګو = Chit chat
ريا = ځانښوونه، خودنمایي = Ostentation
بيدارۍ = ویښتوب، ویښوالی، ویښتیا = Aware, awake
طوبۍ = د یوې ونې نوم
غمخوارۍ = خواخُوږي، همدردي = Compassion, sympathy
خوردن = لکه څښم = To drink, to eat
ـ
ـ
بېرته شاته