(که سپوره وي که پوره وي نو په شریکه به وي (باچاخان)

Adab au Hunar / شعر، ادب او هنر

بېلابېل

[14.Jan.2022 - 20:01]

د خوشال بابا کلیاتمخ - ۷۹۹

 

چې یې عمر د څارویو سره تېر وي

زیست روزګار د هغو هم، په هغه څېر وي

.

چې شیطان غوندې رانده شي، څوک یې څه کا

که هر څو ورڅخه علم هنر ډېر وي

.

ځوانان واړه برابر نه دي، په وزن

ځینې من، ځینې نیم من، ځینې نیم سېر وي

.

که په زړه باندې پراته دي زر غمونه

چې مې یار په نظر کښېوځي، واړه هېر شي

.

د شکرو تر حلوا به یې لا ښه خورم

که د یار له لاسه، زهر یا ګنډېر وي

.

د ښه مخ په ننداره به لکه روغ ځم

که په تن مې پرهارونه د شمشېر وي

.

هر عاشق دې عاشقۍ ته هوس نه کا

د عشق لاف دې هغه ځوان کاندي چې شیر وي

.

درېغه بیا راسره زر غاړه غړۍ شوای

چې پولېل په زلفو پورې د اجمیر وي

.

د خوشال خټک خو ښکلی مخ پکار دی

که د سوات، که د پکلۍ، که د بونېر وي

.

.

څاروی = څرکوونکی ځناور، ډنګر 

زیست = ژوند

رانده = بدکاره سړی، په بدو کولو نه شرمېدونکی، مردود، شړلی شوی، رټلی شوی

کښېوتل = کوزېدل، راکښته کېدل

ګنډېر = زهر

شمشېر = توره، سیف، تلوار

هوس = ۱) لالچ، حرص ۲) لوږه، ارمان ۳) هيله، لېوالتيا، تمه

لاف = باټه، لویه خبره، ډوزه، لاپه (لافه)

کاندي = کوي

شیر = زمری، ازمری

درېغه = درېغ، وش، ای ای، وای وای، آه آه، د افسوس او ارمان کلېمه

غاړه غړۍ = يو ځای کېدنه، غېږ په غېږ کېدنه، هم اغوشی

پولېل = پلیل، فلیل، پولیل، پيليل، خوشبويه تېل، ورغن موی، سرغوړ، يو ډول خوشبويه تېل چې سر ورباندې غوړوي

پکلۍ = د لرې پښتونخوا د هزارې يوه سیمه

 

..........

د لستوڼی ماره! تود شوې، سر دې ویویست له ګریوانه

په سوګند ګواهی نه شی، لالا شوم نیت دې برسیر شو

شاعر زمونږ ګران عطائی ملا

..........

 

ارمغان خوشال خټک/ مخ - ۳۹۲

.

زه خو شرابي یم، شیخه څه راسره جنګ کړې

بخرې ازلي دي، کشکې ما د ځان په رنګ کړې

.

ښه وایې واعظه، برکت دې ستا په ژبه

ښه چې په ویلو د دریاب اوبه کرنګ کړې

.

لاړل، و جنت ته چې په پوهه خبر نه وو

لاړل، و دوزخ ته چې یې لافې د فرهنګ کړې

.

پند د محمد (ص) د ابوجهل پکار نه شو

څوک به یې صیقل کا چې یې خدای آیينې زنګ کړې

.

کښېني په خلوت کې، شیخه سود یې راته وایه؟

ولې په خپل ځان دا هسې ارت جهان تنګ کړې؟

.

زه خو د زړه درد غواړم په هر یوهٔ مذهب کې

تا زده، ستا خبرې چې نقلونه رنګارنګ کړې

.

رایې شه مطربه، د نوروز سرود آغاز کړه

ښې نغمې زړه سوزې، په رباب، په نی او چنګ کړې

.

هر لوري ته ګل دي، شقایق، نرګس، سنبل دي

بې ګلزاره بد که ویل لوري ته اهنګ کړې

.

چا درپسې ډېرې پیسې واخیستې طلب کا

ځینو مصلو د بې ننګۍ درپسې ننګ کړې

.

کاشکې د عمل تله درنه په قیامت شي

موم په رقیبانو په عاشق باندې زړه سنګ کړې

.

مرګ لره یې واړه د ډیلي لښکر راغلې

ته لا د خوشال په مرګ ځان روغ نه ګڼې، ننګ کړې

.

بخره = برخه، حصه

ازل = ۱) بې مبداء هستي، هغه زمان چې پيل يې نه دی مالوم ۲) لومړۍ ورځ

کرنګ = کنګل، يخی، يخ، کوکله

پوهه = پوهنه، علم

لاپه = لافه، ډوزه، ځان ښودنه، د ځان ستاينه

پند = نصیحت

صیقل = صفایي، آب، پړک، ځل (چمک)

خلوت = هغه ځای چې بل څوک په کې نه وي

مطرب = سندرغاړی، هومنرمن

زړه سوز = د زړه تارونه چېړونکی، غم راپاروونکی

نی = شپېلۍ

چنګ = زموږ د فولکوريکې موسيقۍ له آلاتو څخه يوه آله ده چې له وسپنې څخه جوړېږي او د دوو غاښونو په منځ کې ايښودله کېږي

شقایق = د لاله ګلونه

اهنګ = تال ، سرود، خوږه غاړه

سنګ  = کاڼی

لره = لپاره، د پاره

(غوړچان: ممتاز خان

................................

 

 

جامونه مات شول، شراب توی شول، میخانې ورانې شوې

مینه رسوا شوه، زړونه وسول، یارانې ورانې شوې 

 

د وخت سیلۍ، سپېره ګردونه دې را والوزول 

زه چې منزل ته رسیدمه نشانې ورانې شوې

 

د چا جونګړه چا لوګی کړله محل ته د چا

د چا د لاسه داسې ډیر استانې ورانې شوې 

..............


بېرته شاته